Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

грэка-...

Першая частка складаных слоў са знач. грэчаскі, напр. грэка-лацінскі, грэка-балгарскі.

грэкі, , м.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Грэцыі.

|| ж. грачанка, .

|| прым. грэчаскі, .

грэлка, , ж.

Прыстасаванне для абагравання, сагравання.

  • Электрычная г.
  • Гумавая г.

|| прым. грэлачны, .

грэнадзёр, , м.

У царскай арміі: ваеннаслужачы некаторых прывілеяваных палкоў, якія называліся грэнадзёрскімі (першапачаткова — салдат, узброены гранатамі для кідання).

  • Рота грэнадзёраў.
  • Вось ты які г.! (перан. пра рослага і дужага чалавека).

|| прым. грэнадзёрскі, .

грэнкі, , ж.

Падсмажаныя лустачкі хлеба, звычайна белага.

  • Суп з грэнкамі.

грэх, , м.

  1. У веруючых: парушэнне правіл рэлігійнай маралі.

  2. перан. Заганны ўчынак.

    • Грахі мінулых дзён.
  3. у знач. вык. Грэшна, нядобра (разм.).

    • Г. так гаварыць.

  • Далей ад граху (разм.) — пра нежаданне ўцягвацца ў непрыемную гісторыю.

  • З грахом папалам (разм.) — з вялікімі цяжкасцямі.

  • І смех і грэх (разм.) — і смешна і сумна.

  • Няма чаго граху таіць (разм.) — трэба прызнацца.

  • Як на грэх (разм.) — як на зло, на няшчасце.

грэхападзенне, , н.

  1. У міфічным біблейскім паданні: парушэнне першымі людзьмі, Адамам і Евай, запаветаў бога.

  2. Учынак, звязаны з парушэннем грамадскіх норм паводзін, маралі і пад. (кніжн.).

грэцкі, .

У некаторых назвах: грэчаскі.

  • Г. арэх.

грэцца, ; незак.

  1. Саграваць сябе, сваё цела.

    • Г. на печы.
  2. Рабіцца цёплым, гарачым пад уздзеяннем агню, трэння.

    • Вада грэецца.
    • Піла грэецца.

грэцызм, , м.

Слова або выраз у якой-н. мове, запазычаны з грэчаскай мовы.