Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

смак, , м.

  1. Адно са знешніх адчуванняў чалавека, органам якога з’яўляецца слізістая абалонка языка і ротавая поласць.

  2. Адчуванне на языку, у роце або ўласцівасць ежы, якая з’яўляецца крыніцай гэтага адчування.

    • Кіслы на с. яблык.
  3. перан. Сэнс, цікавасць, вастрыня чаго-н.

    • У гэтым эпізодзе ўвесь с. анекдота.
    • Ён адчуваў с. у працы.

|| прым. смакавы, .

смакаваць, ; незак.

  1. Есці або піць паволі, з асалодай, каб адчуць смак (у 1 знач.).

    • С. кляновы сок.
  2. Есці ці піць на пробу; каштаваць.

    • С. кожны глыток.
  3. перан. Успрымаць, адчуваючы асаблівае задавальненне, цешыцца, радавацца чым-н.

    • С. апошнія навіны.

|| наз. смакаванне, .

смаката, , ж. (разм.).

Што-н. вельмі смачнае.

  • Не бліны, а с!

смакоўніца, , ж.

Паўднёвае дрэва сямейства тутавых з цвёрдай драўнінай і пладамі ў выглядзе ягад з вінным смакам, інжыр.

|| прым. смакоўнічны, .

смактаць, ; незак.

  1. Губамі і языком уцягваць у рот (вадкае).

    • С. малако.
    • С. матчыны грудзі (карміцца мацярынскім малаком).
  2. Пра насякомых і некаторых жывёлін: усмоктваць у сябе што-н. вадкае пры дапамозе спецыяльных органаў.

    • Авадні смокчуць каня.
    • С. кроў з каго-н. (таксама перан. тое, што і піць чыю-н. кроў).
  3. Трымаць у роце, размінаючы, размякчаючы губамі, языком.

    • С. цукар.
  4. Трымаючы што-н. у роце і змочваючы слінай, рабіць смактальныя рухі языком і губамі.

    • С. соску.
    • С. лапу.
    • С. люльку (курыць).
  5. перан., звычайна безас. Выклікаць тупы боль.

    • Смокча пад грудзямі.

|| наз. смактанне, .

|| прым. смактальны, .

смала, , ж.

  1. Ліпкі, здольны зацвердзяваць сок хваёвых і некаторых іншых раслін.

    • Яловая с.
    • Прыстаў як с. (разм.).
    • Сінтэтычныя смолы (сінтэтычныя палімеры, здольныя пры перапрацоўцы ў выніку ацвярдзення ператварацца ў няплаўкія і нерастваральныя рэчывы).
  2. перан. Прыставала, той, хто ліпне, прыстае да каго-н. (разм.).

|| ласк. смолка, .

|| прым. смаляны, .

  • С. завод.
  • Смаляныя шпалы (апрацаваныя смалой).

смалакур, , м.

Спецыяліст па смолакурэнню.

смалакурня, , ж.

Смалакурнае прадпрыемства.

смалісты, .

  1. Які змяшчае ў сабе многа смалы.

    • Смалістая сасна.
  2. Які пахне смалой, насычаны смаляным водарам.

    • С. пах у лесе.
    • Смалістае паветра.
  3. Які складаецца з хваёвых дрэў (пра лес).

    • С. бор.
  4. Бліскучы і чорны (пра валасы).

|| наз. смалістасць, .

смаліць1, ; незак.

  1. Насычаць смалой.

    • С. канат.
  2. Мазаць паверхню чаго-н. смалой.

    • С. шпалы.
    • С. лыжы.

|| зак. высмаліць, , абсмаліць, і асмаліць, .

|| наз. смаленне, і смолка, .