Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Паржа́к ’пінжак’ (Мат. Гом.). Скажонае пінжак.

Парк ’участак з прыроднымі ці штучнымі насаджэннямі, дарожкамі, алеямі, вадаёмамі, прызначаны для адпачынку’ (ТСБМ, Яруш.). Праз польск. park або рус. парк з зах.-еўрап. моў (ням. Park, англ. park) ад сяр.-лац. parricus ’загон, агароджа’ (гл. Клюге-Гётце, 433; Фасмер, 3, 207).

Па́рка1 ’пакаранне розгамі’ (Нас.). Дэрыват з суф. ‑к‑ ад па́рыць < па́ра1 (гл.). Адносна семантыкі параўн. чэш. napařiti ’пакараць’, першапачаткова ’пакараць розгамі, якія клаліся ў гарачую ваду, каб распарыліся’.

Па́рка2 памяншальнае да па́ра2 (Нас.), ’пара коней’ (Янк.), ’двайны колас, спарыш’ (ТС). Да пара2 з суф. ‑к‑.

Па́рка3 ’парка (адзенне)’ (ТСБМ). Праз рус. па́рка (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 74) з нямецкага parka ’тс’ (гл. Фасмер, 3, 207).

Парка́ль ’лёгкая баваўняная аднаколерная або з набіўным малюнкам тканіна’ (ТСБМ, Гарэц., Сцяшк., Мат. АС Гродзеншчыны; ДАБМ, 943), пэрка́ль, парка́ль, пярка́ль ’тс’ (Сл. ПЗБ). Відавочна, праз рус. перка́ль ’грубая баваўняная тканіна’ з франц. percale, ісп. percal. Крыніца слова — пярс. pärgāl (Фасмер, 3, 242). Сюды ж паркалёўка ’хустка з тонкага матэрыялу’ (ДАБМ, 943).

Парка́н ’агароджа з бярвёнаў, штыкецін або мураваная’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Шат., Касп., Янк., Мядзв., Шпіл., Грыг., П. С., Сцяшк., Бір. Дзярж.; ДАБМ, 811; Шушк.), парга́н (Арх. Бяльк., слонім.), парка́н, парга́н (Сл. ПЗБ) ’тс’. Рус. зах. парка́н ’агароджа’, укр. парка́н, барка́н ’тс’. Ва ўсх.-слав. мовах з польск. parkan (Кюнэ, Poln., 85). Далей, паводле Фасмера (3, 208), з сяр.-в.-ням. parkȃn, якое з франц. < араб. Ст.-бел. парканъ, барканъ < польск. parkan, barkan ужо ў пачатку XVI ст. (Булыка, Даўн. запазыч., 256).

Парке́т ’невялікія гладкія, пераважна з цвёрдых парод дрэў, дошчачкі, якімі насцілаюць падлогу; падлога, зробленая з такіх дошчачак у форме розных геаметрычных фігур’ (ТСБМ). З рус. парке́т ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 79), якое праз ням. Parkett з франц. parguet ад parc (гл. парк) (Фасмер, 3, 208).

Па́ркі ’два звязаныя разам снапкі, якія выкарыстоўваюцца пры крыцці ніжняга рада страхі’ (Сл. ПЗБ), ’саламяныя маты, якімі крылі страху’ (Сцяшк. МГ, Нар. сл.). Дэрыват з суф. ‑к‑ ад пара2.

Парла́мент ’вышэйшы заканадаўчы орган буржуазнай дзяржавы, заснаваны часткова або цалкам на выбарных органах’ (ТСБМ). З рус. парла́мент ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 83). У рус. м. праз польск. parlament ад італ. parlamento ’абмеркаванне, перагаворы, сход’ (Брукнер, 396; Фасмер, 3, 208).

Парня́ ’памяшканне з печчу, дзе гнуць абады, дугі’ (ТС). Да па́рыць < па́ра1 з суф. ‑ня (параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 59).

Парня́ты ’двайняты’ (Юрч.), парня́та ’тс’ (Сцяшк.). Да па́рны < па́ра2 (гл.), утворанае па ўзору двайняты.