Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Стурба́н ‘старчак’ (ТС). Магчыма, кантамінацыя цурбан ‘кавалак палена’ і стырча́ць ‘тырчаць’, гл. Малаверагодна ўтварэнне ад стурбава́ць ‘патрывожыць; спыніць’ (Нас., Сл. ПЗБ), што да турбаваць (гл.).

Стурбу́чыць ‘разумець, кеміць’: малы ўжэ стурбучыць (Касп.). Няясна.

Стурла́к ‘худы’: які гэтат конь стурлак (Касп.). Няясна.

Стурса́к ‘штандара’, мн. л. стурсакы́ (жабін., ЛА, 4). Параўн. польск. stursać (< szturchać, Варш. сл.) ‘штурхаць’. Няясна.

Стуры́ць ‘раскатурхаць, сагнаць’ (ТС). Параўн. польск. дыял. szturzyć ‘штурхаць, піхаць’. Да турыць, гл.

Стус ‘стос, кіпа’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., ТС, Нар. Гом.; лельч., Яшк. Мясц.), ‘касцёр дроў’ (карэлку, ЛА, 1), ‘яма для бульбы’ (Сл. Брэс.), ‘круглы капец бульбы’, стуз ‘звязка’ (пін., ЖНС), ‘бярвенні, сашчэпленыя, змацаваныя чым-небудзь’ (Нар. Гом.), стузы́ ‘прыстасаванне з жэрдак для падняцця чаго-небудзь’ (шальч., Сл. ПЗБ). Гл. стос.

Стуса́к, стуса́н ‘штуршок, удар’ (ТС), сюды ж стусану́ць ‘пнуць, ударыць, выцяць’ (Ян.). Параўн. польск. дыял. stusak, sztusak ‘штуршок’ з stus, sztos ‘удар’ з ням. Stoß ‘тс’. Гл. стузак.

Сту́сіна, стусі́на ‘прут, дубец; гібкае пугаўё’, перан. ‘пра высокага тонкага чалавека’ (ТСБМ, Ласт., Касп.), ‘гібкае дрэўца для пугі’ (Пятк. 1, Арх. Федар.; гродз., Нар. сл.), ‘чалавек высокага росту’ (ушац., там жа), сту́сінка ‘чаранок, палачка’, сты́сіна ‘доўгая тонкая галіна’ (Сцяшк. Сл.). З польск. stosina, дыял. stysina, stusina (stósina) ‘тс’, што да ням. Stoß ‘удар’, гл. Глінка, Бел.-польск. ізал., 28; магчыма пасрэдніцтва мовы ідыш (спалучэнне ст‑ замест шт‑).

Сту́сла ‘сталюга’ (Мат. Гом.), сту́сло ‘сталярская прылада’ (гродз., Нар. сл.; Скарбы). Няясна.

Стусме́ць ‘змарнець, паблякнуць’ (слаўг., Нар. словатв.), ‘пахудзець ад гора’ (Юрч. Сін.). Да тускнець, гл.