Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Кілі́ш ’малы кар’ер, дзе ўручную нарыхтоўваюць торф на паліва’ (Яшк.). Ці не звязана з укр. кілаш ’гаршчок для кашы’, якое, аднак, само лічыцца незразумелым (ЕСУМ, 2, 432).

Кілі́шак ’чарка’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Касп., Шат., Жыв. сл., КЭС, лаг., Сцяшк.). Параўн. келішак (гл.).

Кіло́ ’кілаграм’ (Мат. Гом., Сл. паўн.-зах.). Запазычанне праз рус. кило з франц. kilo ’тс’ (ЕСУМ, 2, 444).

Кілпа ’пастка’ (Сцяшк. Сл.) < літ. kilpa ’тс’.

Кілтая́ ’біч у цэпе’ (ДАБМ). Гл. калтая. Формы келтаўё, кілтая найбольш блізкія фармальна і семантычна да мяркуемай літоўскай крыніцы: keltuve, keitėja ’біч у цэпе’ (Урву ціс, Baltistica, 1969, V(I), 61, Смулкова, Лекс. балтызмы, 41; Лаўчутэ, Балтизмы, 67).

Кілу́н1 ’непакладаны кабан’ (ДАБМ, Сл. паўн.-зах., Шатал.), ’рослы племянны баран’ (З нар. сл.). Гл. кілаш.

Кілу́н2 ’чалавек з грыжай’ (Нар. словатв., Мат. Маг., Шат.). Параўн. кіла1 (гл.).

Кілу́ша ’бручка’ (Мат. СОС). Параўн. кілаватка.

Кілча́к ’хвароба языка ў жывёлы’ (КЭС, лаг.). Да кілах. Аб суфіксацыі на ‑чах гл. Сцяцко, Афікс. наз., 176.

Кільгі́ка ’чалавек бея нагі або з папікоджанай нагой’ (Мат. АС, Мат. Маг.). Да кульгаць (гл.)

Кі́лька1 ’некалькі’ (Сл. паўн.-зах.). Ст.-бел. килька (з 1566 г.): Булыка, Запазыч., 154. З польск. kilka (там жа, 461). У польскай мове новаўтварэнне з больш старога kielko (Слаўскі, 2, 161).

Кі́лька2 ’невялікая прамысловая рыба сямейства селядцовых’ (ТСБМ). Запазычанне пры пасрэдніцтве рускай мовы з эст. kilu, фін. kilo ’тс’. Латышскае пасрэдніцтва дало цюлька (гл.) (Фасмер, 2, 233; Трубачоў, Дополн., 4, 135–136).