Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Кіндзю́к ’страўнік’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Чач., Янк. II, Шат., Мядзв., Касп., Сержп. Грам., Сцяшк., Мат. Гом., Маш., Мат. АС, Жд. 3, Бяльк.), ’начынены кашай або мясам страўнік’ (Сл. паўн.-зах., Нік. Очерки, Нар. словатв., Маш., Шн., Малч.). Гл. кендзюх. Укр. кендюх. Польск. kindziuk запазычанне з беларускай або ўкраінскай мовы. Першакрыніца тур. kindik ’пуп’ (Супрун, Тюркизмы, 76–77; ЕСУМ, 2, 423).

Кіндзюхі́ ’кішкі, вантробы’ (Нас.). Гл. кіндзюк, кендзюх.

Кінжа́л ’калючая зброя’ (ТСБМ). Дзмітрыеў (Лекс. сб., 3, 1958, 9. 26) мяркуе аб кумык. кынджал як першакрыніцы для рус. кинжал, з якой у іншыя ўсходнеславянскія мовы і адтуль у заходнеславянскія (параўн. Трубачоў, Дополн., 2, 234; ЕСУМ, 2, 433).

Кінке́т ’лямпавае шкло’ (Сцяшк. Сл.), праз польск. kinkiet з франц. quinquet ’лямпа’.

Кіно́ ’від мастацтва і памяшканне для яго дэманстрацыі’ (ТСБМ). Праз рус. кино з ням. Kino (скарочаная форма Kinematograph) (Трубачоў, Дополн., 2, 234).

Кіно́ўшчык ’кінамеханік’ (Мат. Маг.). Гл. кіношнік, кіншчык.

Кіно́шнік ’кінамеханік’ (Яўс.), ’работнік кінематаграфіі’ (ТСБМ). Гл. кіноўшчык, кіншчык, кіношчык.

Кіно́шчык ’кінамеханік’ (Шатал.). Параўн. папярэдняе слова.

Кі́нуцца ’упасці’, ’памкнуцца з пагрозай’, ’пачаць’ («грыбы кінуліся расці») (Сл. паўн.-зах.), ’скочыць, пусціцца набегчы’ (КЭС, лаг., Бяльк., Сержп.), кінуцца ў галаву ’раптоўна з’явіцца ў памяці’ (Юрч. Фраз. 2). Гл. кідацца.

Кі́нуць ’кінуць, пакінуць, перастаць’ (ТСБМ, ТС, Бяльк.). Гл. кідаць. Кінуць на жме́нькі ’спосаб жніва ўручную, калі зжатае збожжа не вяжуць у снапы, а пакідаюць сохнуць у жменьках’ (Сцяшк.). Кінуць‑рынуць (пры сварцы) (Нар. лекс.). Гл. кінуць, рынуць.