Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

цэ́ра, ‑ы, ж.

Уст. Высушаны грыб, які запальваецца ад іскры пры высяканні агню. А дзед тым часам кончыў лыка драць, Галля ды буралому нанасіў, На цэру высек іскру красівом, Падзьмуў, і ўміг ахоплены агнём Лом разгарэўся. Танк. Коля знайшоў ля рэчкі блішчасты востры каменьчык, выняў з кішэні крэсіва і цэру, пачаў высякаць іскру. Ставер.

цэ́равы, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які мае адносіны да цэры.

цэрапла́стыка, ‑і, ДМ ‑тыпы, ж.

Скульптура з воску.

[Ад лац. cera — воск і слова пластыка.]

цэ́рбер, ‑а, м.

Уст.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — люты трохгаловы сабака са змяіным хвастом, які ахоўваў уваход у падземнае царства.

2. перан. Злосны, люты вартавы. — То павольна! — крыкнуў Нявіднаму чорны астрожны цэрбер і штурхануў яго ў плечы. Колас.

[Ад лац. Cerberus з грэч. Kérberos.]

цэ́ркаўка, ‑і, ДМ ‑каўцы; Р мн. ‑кавак; ж.

Памянш.-ласк. да царква (у 2 знач.); невялікая царква.

цэ́рыевы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да цэрыю, змяшчае ў сабе цэрый. Цэрыевы раствор. Цэрыевае злучэнне.

цэ́рый, ‑ю, м.

Хімічны элемент, мяккі метал шэрага колеру, які лёгка акісляецца і гарыць па паветры.

цэрэбра́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Мазгавы. Цэрэбральны аддзел чэрапа.

2. Які ўтвараецца пры загібе кончыка языка к цвёрдаму паднябенню (пра зычныя гукі). Цэрэбральны зычны.

[Ад лац. cerebrum — мозг.]

цэрэзі́н, ‑у, м.

Спец. Сумесь цвёрдых вуглевадародаў, якая падобна на воск і выкарыстоўваецца як ізаляцыйны матэрыял, у медыцыне і пад.

[Ад лац. cera — воск.]