Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

лес, ‑у; мн. лясы, ‑оў; м.

1. Дрэвы на корані, якія займаюць значную прастору; масіў зямлі, зарослы дрэвамі. Лісцевы лес. Хваёвы лес. Трапічны лес. □ Каля пасады лесніковай Цягнуўся гожаю падковай Стары, высокі лес цяністы. Колас. Лес быў густы, з непралазнымі хмызнякамі. Якімовіч. // перан. Вялікая колькасць, мноства якіх‑н. прадметаў, якія ўзвышаюцца над чым‑н. Лес мачтаў. □ Маша спакойна села на месца, а ў зале падняўся лес рук. Гроднеў.

2. зб. Спілаваныя дрэвы як будаўнічы, вырабны і пад. матэрыял. Праходзяць чыгуначныя саставы з лесам, цэментам, жалезам. «Маладосць». [Да вайны] па рэчцы сплаўлялася шмат драўніны, будаўнічага лесу. М. Ткачоў.

•••

Карабельны лес (бор) — лес з высокіх мачтавых дрэў, якія выкарыстоўваюцца ў суднабудаванні.

Нестраявы лес — крывы, каржакаваты лес, непрыдатны для ўзвядзення будынкаў.

Страявы лес — высокі стройны лес, прыдатны для ўзвядзення будынкаў.

Чорны лес — лісцевы лес.

Чырвоны лес — хваёвы лес.

Воўк (мядзведзь) у лесе здох гл. воўк.

Глядзець (пазіраць) у лес гл. глядзець.

За дрэвамі не бачыць лесу гл. бачыць.

Расці на лес гледзячы гл. расці.

Хто ў лес, хто па дровы гл. хто.

Цёмны лес для каго — пра што‑н. абсалютна незнаёмае, незразумелае.

Як у цёмным лесе — не разумець, не разбірацца ў чым‑н.

леса...,

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам «лес», «лясны», напрыклад: лесаразвядзенне, лесазавод.

лесаапрацо́ўчы, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з апрацоўкай лесу.

лесаахо́ва, ‑ы, ж.

Ахова лесу (у 1 знач.).

лесаахо́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да аховы лесу, лесанасаджэнняў. Лесаахоўныя станцыі. Лесаахоўная паласа.

лесаачы́стка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

1. Ачыстка лесу ад буралому, сухастою і пад.

2. Ачыстка пэўнай тэрыторыі ад лесу, сучча і пад.

лесабі́ржа, ‑ы, ж.

Лясная біржа — месца, дзе часова захоўваюцца лесаматэрыялы.

лесаві́к, ‑а, м.

Разм.

1. Чалавек, які звычайна жыве ў лесе, займаецца лясным промыслам, паляваннем. [Стары Міхайла], спрадвечны лесавік, не можа бачыць замест гордых і прыгожых дрэў — голыя пні. Кучар.

2. Лясун. Колькі казак расказвалі [Васілінцы] пра густы цёмны лес! Там водзяцца лесавікі, што хапаюць непаслухмяных дзяцей. Ус.

лесаві́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Разм. Жан. да лесавік (у 1 знач.).

лесаво́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Спецыяліст у галіне лесаводства.