Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дыспрапарцыяна́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць дыспрапарцыянальнага; непрапарцыянальнасць.

дыспрапарцыяна́льны, ‑ая, ‑ае.

Такі, у якім няма прапарцыянальнасці; непрапарцыянальны.

дыспрапо́рцыя, ‑і, ж.

Несуразмернасць паміж часткамі цэлага, адсутнасць прапарцыянальнасці. Дыспрапорцыя ў развіцці розных галін вытворчасці. Не дапускаць дыспрапорцыі паміж вытворчасцю і спажываннем.

ды́спут, ‑у, М ‑пуце, м.

Публічная спрэчка на навуковыя, літаратурныя, маральныя і пад. тэмы. Удзельнічаць у дыспуце. Правесці дыспут.

[Ад лац. disputare — разважаць, спрачацца.]

дыспутава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак.

Весці дыспут, удзельнічаць у дыспуце; спрачацца. Дыспутаваць з таварышамі.

дыспута́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Удзельнік дыспуту.

дыстанцы́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Які ажыццяўляецца з пэўнай адлегласці; які дзейнічае на пэўнай адлегласці. Дыстанцыйнае кіраванне.

2. Які мае адносіны да дыстанцыі (у 2 знач.). Дыстанцыйны дзяжурны майстар.

•••

Дыстанцыйная трубка гл. трубка.

дыста́нцыя, ‑і, ж.

1. Адлегласць. Адысці на пэўную дыстанцыю. Страляць з блізкай дыстанцыі. □ Човен рушыў з болей блізкай дыстанцыі. Колас. // Адлегласць паміж стартам і фінішам. Паўлік рвануўся ад Андрэйкавых варот дамоў з такою сілаю, што можна было падумаць, нібы ён браў старт па бегу на стометровую дыстанцыю. Краўчанка.

2. Участак адміністрацыйна-тэхнічнага падзелу чыгуначнага, шасейнага і воднага пуці. Начальнік дыстанцыі. □ Тут знаходзіцца дыстанцыя пуці, а вунь там — дыстанцыя сувязі. Васілёнак.

[Лац. distantia.]

•••

Сысці з дыстанцыі гл. сысці.

дыстрафі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дыстрафіі. Дыстрафічны працэс.

дыстрафі́я, ‑і, ж.

Парушэнне жыўлепня тканак і органаў. Дыстрафія сардэчнай мышцы.

[Ад грэч. dys — не‑, раз- і trophe — харчаванне, жыўленне.]