Verbum

ды́ктарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дыктара, уласцівы яму. Дыктарскі тэкст. Дыктарскі голас.

дыкта́т, ‑у, М ‑таце, м.

1. У міжнародным праве — несправядлівае пагадненне, дагавор, абавязацельства, навязаныя адной дзяржавай другой супроць яе волі.

2. Палітыка навязвання сваіх умоў, патрабаванняў моцнай краінай больш слабай краіне. Палітыка дыктату і дыскрымінацыі.

[Ням. Diktat з лац.]

дыкта́тар, ‑а, м.

1. Асоба, якая карыстаецца неабмежаванай уладай у кіраванні дзяржавай. // перан. Пра таго, хто ігнаруе калегіяльнасць, дапускае грубае адміністраванне.

2. У Старажытным Рыме — службовая асоба, якая прызначалася сенатам у выпадку знешняй або ўнутранай небяспекі для дзяржавы і мела неабмежаваныя паўнамоцтвы.

[Лац. dictator.]

дыкта́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дыктатара, уласцівы яму. Дыктатарская ўлада. Дыктатарскія паўнамоцтвы.

дыкта́тарства, ‑а, н.

1. Знаходжанне ва ўладзе ў якасці дыктатара.

2. Паводзіны дыктатара. Дыктатарскія замашкі.

дыкта́тарстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.

1. Быць дыктатарам.

2. Весці сябе як дыктатар.

дыктату́ра, ‑ы, ж.

1. Дзяржаўная ўлада, якая апіраецца на сілу пануючага класа. Ваенная дыктатура. Дыктатура буржуазіі.

2. У Старажытным Рыме — паўнамоцтвы, улада дыктатара; час панавання дыктатара.

•••

Дыктатура пралетарыяту — дзяржаўная ўлада рабочага класа, які перамог у сацыялістычнай рэвалюцыі.

дыктафо́н, ‑а, м.

Апарат для запісу вуснай мовы з мэтай узнаўлення яе пры неабходнасці.

[Ад лац. dictō — дыктую і грэч. phōn — голас.]

дыктафо́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да дыктафона. Дыктафонная лента. // Зроблены з дапамогай дыктафона. Дыктафонны запіс.

2. Аснашчаны дыктафонамі. Дыктафоннае бюро.

дыкто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. дыктаваць. Пісаць пад дыктоўку.

2. Тое, што і дыктант. Тыдні два .. [вучні] старанна паўтаралі пройдзенае за зіму, пісалі дыктоўкі, практыкаваліся ў граматычным разборы, рашалі задачы. Колас.

•••

Пад дыктоўку чыю — пад уплывам, па загаду каго‑н.