Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

геліёграф, ‑а, м.

1. Тэлескоп з фотаапаратам, прызначаны для фатаграфавання Сонца.

2. Аўтаматычны апарат для запісу працягласці сонечнага свячэння.

3. Уст. Прыстасаванне для перадачы светлавых сігналаў на адлегласць.

[Ад грэч. hēlios — сонца і gráphō — пішу.]

геліёметр, ‑а, м.

Прылада для вымярэння бачных дыяметраў нябесных свяціл, а таксама малых вуглоў паміж свяціламі.

[Ад грэч. hēlios — сонца і metréō — мераю.]

ге́лій, ‑ю, м.

Хімічны элемент, самы лёгкі пасля вадароду хімічна інертны газ без колеру і паху.

[Ад грэч. hēlios — сонца.]

гелікаптэ́р, ‑а, м.

Уст. Верталёт.

[Ад грэч. hélix — спіраль і pterón — крыло.]

гелія..., (гл. геліё...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «геліё...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: геліяграфія, геліяскоп.

геліябіяло́гія, ‑і, ж.

Раздзел біялогіі, які вывучае ўздзеянне Сонца на біялагічныя працэсы.

[Ад грэч. hēlios — сонца.]

геліягравю́ра, ‑ы. ж.

Спосаб узнаўлення малюнка, пры якім друкарская форма падрыхтоўваецца з прымяненнем фатаграфічнага і хімічнага працэсаў.

[Ад грэч. hēlios — сонца і § gráphō — пішу.]

геліяско́п, ‑а, м.

Спецыяльны акуляр, які выкарыстоўваецца пры разгляданні паверхні Сонца ў астранамічную трубу.

[Ад грэч. hēlios — сонца і scopéō — наглядаю.]

геліятрапі́зм, ‑у, м.

Уласцівасць раслін рэагаваць рухам, паваротам на дзеянне сонечнага святла.

геліятро́п, ‑а, м.

1. Дэкаратыўная раслі; на сямейства агурочнікавых з ліловымі ці белымі пахучымі кветкамі.

2. Мінерал зялёнага колеру з чырвонымі крапінкамі, разнавіднасць халцэдону (служыць матэрыялам для дробных мастацкіх вырабаў).

3. Геадэзічны інструмент для дакладнага вымярэння гарызантальных вуглоў.

[Ад грэч. hēlios — сонца і tropos — паварот.]