Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

скос, ‑у, м.

1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. скасіць ​2 — скошваць ​2.

2. Пакаты бок чаго‑н.; схіл, адхон. Скос скалы. Скос берага рэчкі.

ско́са, прысл.

1. Скасіўшы вочы; збоку. Віктар увесь час скоса пазіраў на хлеб. Маўр. Чэмпіён, не зважаючы ні на кога і сам скоса любуючыся сваімі значкамі, ганарыста прайшоў да піянерважатага. Скрыпка. Майка не павярнулася на, крокі, а калі .. [Алесь] пазваў яе, скоса ўскінула на яго дзікаватыя і нібы разгневаныя вочы. Караткевіч.

2. перан. Недаверліва, падазрона, недружалюбна. Ходзячы па двары, па хаце, заўважыў Агей, што пазіраюць сыны [адзін на аднаго] скоса, не па-людскому. Галавач. Мне здалося, што гнеў старога трошачкі адпаў, хоць ён і скоса глянуў на мяне, як на якога злачынцу. Сабаленка.

3. Па дыяганалі, пад вуглом да прамога напрамку. Ад святла, што скоса падае ў акно на Валіны рукі, абгортка марожанага падобна на бліскучы і туманны кавалак лёду. Савіцкі.

ско́сак, ‑ска, м.

Спец.

1. Коса зрэзаны клін (тканіны, дрэва і пад.).

2. Каса, якая за доўгі перыяд працы зрэзалася, стала вузкай.

ско́сы, ‑ая, ‑ае.

Недаверлівы, падазрона, непрыязны (пра позірк). Скосы позірк.

скоў, скову, м.

Спец. Месца, дзе скавана што‑н.; шво.

ско́ўванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. скаваць (у 2 знач.).

ско́ўвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да скавацца.

2. Зал. да скоўваць.

ско́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да скаваць.

ско́ўзаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад скоўзаць.

ско́ўзацца, ‑аецца; зак.

Разм. Стаць тонкім ад трэння пры слізганні; сцерціся. Палазы ў санях скоўзаліся. Канькі скоўзаліся.