Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

латыфу́ндыя, ‑і, ж.

Буйное прыватнае зямельнае ўладанне.

[Лац. latifundium.]

латы́ш,

гл. латышы.

латы́шка,

гл. латышы.

латы́шскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да латышоў, належыць ім. Латышская мова. Латышскі паэт.

латышы́, ‑оў; адз. латыш, ‑а, м.; латышка, ‑і, ДМ ‑шцы; мн. латышкі, ‑шак; ж.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Латвійскай ССР.

латэ́нтны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які знешне не праяўляецца, скрыты. Латэнтны перыяд хваробы.

[Ад лац. latens, latentis — скрыты, нябачны.]

латэра́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які знаходзіцца збоку; бакавы (анатамічны тэрмін, які паказвае на размяшчэнне якога‑н. органа, часткі цела арганізма збоку ад сярэдняй плоскасці цела). Латэральныя зубы.

латэры́т, ‑у, М ‑рыце, м.

Горная парода чырвонага або бурага колеру, падобная на гліну.

[Ад лац. later — цэгла.]

ла́ўка 1, ‑і, ДМ лаўцы; Р мн. лавак; ж.

1. Прыстасаванне для сядзення на некалькі чалавек у выглядзе нешырокай дошкі на слупках або ножках у парку, на вуліцы і г. д. На вуліцы, каля плота, лаўка, на якой вечарамі збіраецца ўся канцавая моладзь. Краўчанка. Маладыя людзі зрабілі круг па скверыку і селі на лаўку. Дамашэвіч.

2. Невялікая лава ​1 ў памяшканні. Маці змахнула трапкачом лаўку і сказала: — Сядайце, чаго ж вы ў парозе сталі... Сачанка. На лаўках па баках і пасярэдзіне залы сядзелі і ляжалі пасажыры. Колас. Маша ўвайшла ў хату, паклала сякеру пад лаўку і пачала моўчкі распранацца. Мележ.

3. Прыстасаванне ў вагоне для сядзення або ляжання пасажыраў. [Паходня] без асаблівых прыгод на гэты раз заняў месца ў вагоне на ніжняй лаўцы. Хадкевіч.

4. Разм. Школьная парта. [Павел і Віктар] былі па росту абодва нізенькія хлапчукі, і настаўніца пасадзіла іх на пярэднюю лаўку. Гроднеў.

ла́ўка 2, ‑і, ДМ лаўцы; Р мн. лавак; ж.

Разм. Невялікая гандлёвая ўстанова; невялікі магазін. У Тураве не гандлявала ні адна лаўка, ва ўсіх хатах былі наглуха пазачыняны аканіцы, на вуліцах — ні жывой душы. Сачанка.

лаўка́ч, ‑а, м.

Разм. Пранырлівы чалавек, які ўмее выгадна ўладкоўваць свае асабістыя справы. [Леснічыха:] — Ён з тых лаўкачоў, што ўсюды сваю выгаду знойдуць. Асіпенка.