Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ску́льптарка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Разм. Жан. да скульптар.

ску́льптарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да скульптара. Скульптарскі талент.

скульпту́ра, ‑ы, ж.

1. Від выяўленчага мастацтва — стварэнне аб’ёмных вобразаў (барэльефаў, статуй і пад.) з гліны, каменя, металу і пад. Займацца скульптурай. □ Праца.. з’яўляецца вядучай тэмай савецкага выяўленчага мастацтва — жывапісу, графікі, скульптуры. «Беларусь». На аддзяленні скульптуры Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытута быў аб’яўлены конкурс на лепшы праект мемарыяла. «Помнікі».

2. Твор гэтага віду мастацтва. На кожным кроку кідаліся ў вочы манастыры, кляштары, касцёлы, цэрквы, кірхі і капліцы са своеасаблівымі скульптурамі каталіцкіх святых. Колас. Праходзячы міма скульптуры студэнта, схіленага над разгорнутай кнігай. Максім Сцяпанавіч зноў захваляваўся. Карпаў. // зб. Сукупнасць такіх твораў. Беларуская скульптура.

[Лац. sculptura.]

скульпту́рнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць скульптурнага (у 2 знач.). Скульптурнасць позы.

скульпту́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да скульптуры (у 2 знач.); які з’яўляецца скульптурай. Скульптурны партрэт. □ Гэта не сквер, а сапраўдны парк з цяністымі алеямі, кветнікамі, скульптурнымі ўпрыгожаннямі, лавачкамі. Хадкевіч. // Які служыць для скульптурных работ. Скульптурны матэрыял.

2. перан. Які добра перадаецца ў скульптуры; рэльефны. Скульптурнае цела.

скуля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Разм. Тое, што і скула ​2; балячка. — А я на братавым карку, як скулянка, сяджу: ем, п’ю, а ў хату з мяне аніякай карысці. Галавач.

ску́мбрыевы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да скумбрыі. Скумбрыевая ікра.

2. у знач. наз. ску́мбрыевыя, ‑ых. Тое, што і макрэлевыя.

ску́мбрыя, ‑і ж.

Невялікая марская прамысловая рыба сямейства скумбрыевых.

[Ад грэч. skombros.]

скуме́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Зразумець, скеміць, здагадацца. [Андрэй] мусіць скумекаў, што хлопец залішне прыкідваецца, бо не такі ён і п’яны. Пташнікаў. [Бялькевіч:] — Але як на сцежку [жанчыны] павярнулі, я адразу скумекаў — сюды шуруюць. Савіцкі.

ску́мпія, ‑і, ж.

Высокі дэкаратыўны хмызняк з жаўтаватай драўнінай і дробнымі кветачкамі.