Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

апе́рціся, абапруся, абапрэшся, абапрэцца; абапромся, абапрацеся; пр. абапёрся, абаперлася; зак.

Тое, што і абаперціся.

аперцыпі́равацца, ‑руецца; незак.

Зал. да аперцыпіраваць.

аперцыпі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Спец. Асвоіць (асвойваць) на аснове папярэдняга вопыту.

аперцэпцы́йны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае дачыненне да аперцэпцыі.

аперцэ́пцыя, ‑і, ж.

Спец. Залежнасць успрыняцця ад папярэдняга індывідуальнага вопыту, ранейшых уяўленняў і запасу ведаў.

[Ад лац. ad — пры і perceptio — успрыняцце.]

аперы́раванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. аперыраваць.

аперы́раваны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад аперыраваць (у 1 знач.).

аперы́равацца, ‑руецца; незак.

Зал. да аперыраваць.

аперы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.

1. таксама зак., каго. Рабіць (зрабіць) каму‑н. аперацыю (у 1 знач.). Аперыраваць хворага.

2. Праводзіць, выконваць ваенныя аперацыі.

3. чым. Карыстацца чым‑н., выконваць пэўныя дзеянні над чым‑н. Аперыраваць лічбамі. Аперыраваць фактамі.

апе́рыцца, ‑рыцца; зак.

1. Пакрыцца, абрасці пер’ем, убрацца ў пер’е (пра птушак). Не аперыліся птушкі, Ды лятуць з гнязда ў служкі. Бічэль-Загнетава.

2. перан. Падужаць, пасталець (пра людзей). Пабыўшы з год на вольным паветры, Людміла паправілася, або, як жартуючы пра яе казалі, аперылася; паружавелі шчокі, сама яна падрасла, аформілася як дзяўчына. Гурскі. // Палепшыць, замацаваць сваё матэрыяльнае становішча.