Verbum

стрэ́ляны, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, у якога стралялі; забіты са стрэльбы (пра дзічыну). Стрэляная слонка. // Які пабыў у баях, абстраляны. Стрэляны салдат. // перан. Вопытны, бывалы, які ўсё зведаў і да ўсяго прывык. [Валодзя:] — [Цішка] сам гаварыў. Да таго ж, відаць, стрэляны хлопец. Федасеенка. / у знач. наз. стрэ́ляны, ‑ага, м. Стрэлянаму, цёртаму ў жыцці з успамінам хочацца прайсці па слядах юнацтва. Русецкі.

2. Выкарыстаны для стральбы. Калі манеўры скончыліся, Слабодка хадзіла збіраць на балота стрэляныя патроны. Навуменка.

•••

Стрэляны верабей (стрэляная птушка) гл. верабей.

стрэ́мечка, ‑а, н.

Спец. Адна са слыхавых костачак сярэдняга вуха.

стрэ́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.

1. Вострая, тонкая трэска, востры асколак шкла, металу, які залез пад скуру. У пяце была стрэмка, хлопец паспрабаваў выцягнуць яе, ды мізэрны кончык ніяк не даваўся ў пальцы. Быкаў. Дома маці лае, што сукенку падрала, што ўсе ногі ў стрэмках і смале. Грахоўскі.

2. перан. Разм. Пра надакучлівага і прыдзірлівага чалавека. «Ах, і стрэмка ж ты, дзядзька Яўтух! — думаў я, слухаючы ўсё гэта. — Перац!» Бялевіч.

стрэ́мя, стрэмя і стрэмені, Д стрэмю і стрэмені, В стрэмя, Т стрэмем і стрэменем, М (аб) стрэмі і стрэмені; мн. страмёны, страмён; н.

1. Прыстасаванне для ўпору нагі конніка ў выглядзе жалезнай дужкі з вушкам, што падвешваецца да сядла пры дапамозе рэменя. Асядлаўшы буланку, [брыгадзір] паставіў у стрэмя нагу, спрытным рыўком узняўся і лёгка сеў. Брыль.

2. Спец. Тое, што і стрэмечка.

стрэ́пет, ‑а, М ‑пеце, м.

Стэпавая птушка атрада дроф, якая ўтварае рэзкі шум крыламі ў час палёту.

стрэптако́к, ‑а, м.

Род бактэрый шарападобнай формы, якія ўтвараюць характэрныя ланцужкі.

[Ад грэч. streptos — ланцужок і kokkos — зерне.]

стрэптако́кавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да стрэптакока, з’яўляецца стрэптакокам. Стрэптакокавая культура. // Які выклікаецца стрэптакокам. Стрэптакокавая ангіна.

стрэптаміцы́н, ‑у, м.

Антыбіётык, які выкарыстоўваецца пры лячэнні туберкулёзу, пнеўманіі і некаторых іншых захворванняў.

[Ад грэч. streptos — ланцужок і mykēs — грыб.]

стрэптацы́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Лекавы сродак, які выкарыстоўваецца пры стрэптакокавых захворваннях.

[Ад слова стрэпта (кок) і лац. caedere — забіваць.]

стрэс, ‑у, м.

Стан напружання арганізма, які з’яўляецца ахоўнай рэакцыяй у адказ на дзеянне моцных раздражняльнікаў ўнутранага або знешняга асяроддзя.

[Ад англ. stress — ціск, напружанне.]