Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ско́лак, ‑лка, м.

1. Адколаты кавалак чаго‑н. Сколак каменя.

2. Спец. Узор, перанесены на матэрыю, паперу пры дапамозе наколвання.

3. перан. Дакладнае падабенства, копія каго‑, чаго‑н. Чытач «Дзевятага вала» з асаблівай нагляднасцю бачыць, як праўда мастацтва зліваецца з суровай праўдай рэальнага жыцця, як мастацкі твор становіцца верным сколкам з рэчаіснасці і абагульненнем яе. «Полымя».

ско́ланы, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад скалоць ​1.

ско́латы 1, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад скалоць ​1.

ско́латы 2, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад скалоць ​2.

ско́лванне 1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. сколваць ​1 — скалоць ​1.

ско́лванне 2, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. сколваць ​2 — скалоць ​2.

ско́лвацца 1, ‑аецца; незак.

1. Незак. да скалоцца ​1.

2. Зал. да сколваць ​1.

ско́лвацца 2, ‑аецца; незак.

1. Незак. да скалоцца ​2.

2. Зал. да сколваць ​2.

ско́лваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да скалоць ​1.

ско́лваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да скалоць ​2.

ско́лка, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. сколваць ​1 — скалоць ​1.

ско́мканы, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад скомкаць.

ско́мкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. Спяшаючыся, няўдала зрабіць што‑н.; сапсаваць паспешлівасцю. Скомкаць урок. Скомкаць выступленне.

скон, ‑у, м.

Тое, што і скананне. Адна птушка страпянулася, пачала біцца, відаць, была недастрэленая, і паспрабавала ўзляцець перад скопам. Лужанін. Нечувана ж нідзе, каб праваслаўнага чалавека ў час яго скону спавядаў ксёндз. Сабаленка. // Апошні момант чаго‑н., што адбываецца ў часе. І вось ужо чэрвень на сконе, а адпачынку не відаць. Лобан. Сцямнела неяк адразу, толькі там, дзе на сконе дня было паказалася сонца, дрыжаў акравак барвовага неба. Пташнікаў.

•••

Да (самага) скону (дзён, гадоў, жыцця) — да (самай) смерці, да апошніх дзён жыцця. Думалася Платону, што так ужо і будзе. Да самага скону. Ракітны. [Лаўрэн] да скону будзе несці .. [сваё каханне] чыстым і запаветным. Вітка. Стаў родным і будзе да скону гадоў мне І воблік яе [Вільні] незабыўны і колер. Панчанка.