Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дыкта́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дыктатара, уласцівы яму. Дыктатарская ўлада. Дыктатарскія паўнамоцтвы.

дыкта́тарства, ‑а, н.

1. Знаходжанне ва ўладзе ў якасці дыктатара.

2. Паводзіны дыктатара. Дыктатарскія замашкі.

дыкта́тарстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.

1. Быць дыктатарам.

2. Весці сябе як дыктатар.

дыктату́ра, ‑ы, ж.

1. Дзяржаўная ўлада, якая апіраецца на сілу пануючага класа. Ваенная дыктатура. Дыктатура буржуазіі.

2. У Старажытным Рыме — паўнамоцтвы, улада дыктатара; час панавання дыктатара.

•••

Дыктатура пралетарыяту — дзяржаўная ўлада рабочага класа, які перамог у сацыялістычнай рэвалюцыі.

дыктафо́н, ‑а, м.

Апарат для запісу вуснай мовы з мэтай узнаўлення яе пры неабходнасці.

[Ад лац. dictō — дыктую і грэч. phōn — голас.]

дыктафо́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да дыктафона. Дыктафонная лента. // Зроблены з дапамогай дыктафона. Дыктафонны запіс.

2. Аснашчаны дыктафонамі. Дыктафоннае бюро.

дыкто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. дыктаваць. Пісаць пад дыктоўку.

2. Тое, што і дыктант. Тыдні два .. [вучні] старанна паўтаралі пройдзенае за зіму, пісалі дыктоўкі, практыкаваліся ў граматычным разборы, рашалі задачы. Колас.

•••

Пад дыктоўку чыю — пад уплывам, па загаду каго‑н.

ды́кцыя, ‑і, ж.

Вымаўленне; манера вымаўляць словы. У лектара добрая дыкцыя. Практыкаванні па дыкцыі.

[Ад лац. dictio.]