Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дырэ́ктарства, ‑а, н.

Пасада, дзейнасць дырэктара. Прыняць дырэктарства. Перыяд дырэктарства.

дырэ́ктарстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.

Разм. Быць дырэктарам. Дырэктарстваваць у школе пяць гадоў.

дырэ́ктарыха, ‑і, ДМ ‑рысе, ж.

Разм. Жонка дырэктара.

дырэкто́рыя, ‑і, ж.

Кіруючы орган дзяржаўнай улады ў эпоху французскай буржуазнай рэвалюцыі (1795–1799 гг.).

[Фр. Directoire з лац.]

дырэктры́са 1, ‑ы, ж.

Начальніца жаночай навучальнай установы ў дарэвалюцыйнай Расіі.

дырэктры́са 2, ‑ы, ж.

Прамая лінія, якая мае тую ўласцівасць, што адносіны адлегласцей любога пункта крывой (канічнага сячэння) ад гэтай прамой і да дадзенага пункта (фокуса сячэння) ёсць велічыня пастаянная.

[Фр. directrice.]

дырэкты́ва, ‑ы, ж.

Агульнае кіруючае ўказанне вышэйшага органа ніжэйшаму. Дырэктывы XXIV з’езда КПСС. Выканаць дырэктывы партыі і ўрада.

[Фр. directive з лац.]

дырэкты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае характар дырэктывы, заключае ў сабе кіруючыя ўказанні. Дырэктыўнае пісьмо. Дырэктыўны план.

дырэ́кцыя, ‑і, ж.

Кіруючы орган прадпрыемства, установы на чале з дырэктарам. Дырэкцыя завода. Дырэкцыя тэатра. // Памяшканне, дзе знаходзіцца кіраўніцтва прадпрыемства, установы.

[Ад лац. directio — кірунак.]

дыс... (а таксама дыз...), прыстаўка.

Абазначае парушэнне, разлад, страту чаго‑н.; адпавядае па значэнню прыстаўкам «раз...», «не...», напрыклад: дысгармонія, дыскваліфікацыя, дыслакацыя.

[Лац. dis..., грэч. dys...]

дысана́нс, ‑у, м.

1. Негарманічнае спалучэнне музычных гукаў, парушэнне сугучнасці; проціл. кансананс.

2. перан. Разлад, няўзгодненасць з чым‑н., супярэчнасць чаму‑н. І толькі адзін дэлегат выступіў з прапановай, якая прагучэла дысанансам у агульнай дыскусіі. Лынькоў. Першы стрэл прагучаў дысанансам да.. спакойнай ранішняй цішыні. Дамашэвіч.

[Фр. dissonance.]