Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

апаску́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.

1. Зрабіць брудным, запэцкаць.

2. перан. Зусім сапсаваць; зрабіць дрэнным, непрыгодным.

апа́слівы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які дзейнічае, робіць што‑н. з апаскай, асцярожна; засцярожлівы. // Які выяўляе апаску, поўны зацярожлівасці. Апаслівы позірк.

апасро́дкаванне, ‑я, н.

Кніжн. Дзеянне паводле знач. дзеясл. апасродкаваць.

апасро́дкаваны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад апасродкаваць.

2. у знач. прым. Дадзены не непасрэдна, а праз каго‑, што‑н. іншае. Уплыў Міцкевіча па беларускіх паэтаў другой паловы XIX стагоддзя быў апасродкаваны. Лойка.

апасро́дкаваць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.

Кніжн. Паказаць (паказваць) не непасрэдна, а праз каго‑, што‑н. іншае; паслужыць (служыць) перадатачным сродкам.

апасты́лець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Вельмі надакучыць, апрыкраць; зрабіцца нямілым, невыносным. [Паўліна:] — Апастылела была за хваробу нават сама сабе. Сачанка.

апасты́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які вельмі надакучыў, апрыкраў; зрабіўся нямілым, невыносным. Не бачыць, не чуе нічога [Мар’яна], І свет стаўся ёй апастылы. Колас. Натуральна, што кожны з нас з нецярплівасцю чакаў заканчэння работы Асамблеі, каб хутчэй пазбавіцца ад апастылай атмасферы і дыхнуць свежым паветрам. Лынькоў.

апастыля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак., з кім і без дап.

Разм. Лаяцца, сварыцца. [Таццяна:] — Вунь.. [мужыкі] стаяць, маўчаць, як вады ў рот набраўшы. Хай дурныя бабы крычаць, хай апастыляюцца, а мы, разумненькія, памаўчым, паглядзім, як яно куды. Зарэцкі. // Задзірацца, трымаць сябе задзірліва. [Сымон:] — Нам апастыляцца з немцам з-за якога глупства няварта. Лынькоў.

апастэрыёрнасць, ‑і, ж.

Спец. Уласцівасць апастэрыёрнага.

апастэрыёрны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Заснаваны на вопыце; які вынікае з вопыту; проціл. апрыёрны.