Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

цэнтры́чны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Круглы, у выглядзе ратонды (пра форму пабудовы).

цэнтурыён, ‑а, м.

Гіст. Начальнік цэнтурыі (у 1 знач.).

[Лац. centurio, centurionis.]

цэнту́рыя, ‑і, ж.

Гіст.

1. Частка легіёна, ваеннае падраздзяленне ў старажытным Рыме, першапачаткова колькасцю ў сто чалавек.

2. Група грамадзян у старажытныя Рыме, якая ўтваралася пры падзеле насельніцтва па маёмаснаму цэнзу.

[Лац. centuria.]

цэнтыфо́лія, ‑і, ж.

Махровая садовая ружа.

[Лац. centifolia — стопялёсткавая.]

цэп, ‑а; мн. цапы, ‑оў; м.

У сялянскім побыце ўсходніх славян і іншых народаў — ручная драўляная прылада для малацьбы збожжа, якая складаецца з цапільна і прымацаванага да яго гужыкам біча. Наперадзе чакала работа цяжкая і доўгая: малацьба. Абабіць цапамі ўсю збажыну нялёгка. Чарнышэвіч.

цэпелі́н, ‑а, м.

Дырыжабль з металічным каркасам, абцягнутым тканінай.

[Ад уласнага імя ням. канструктара Ф. Цэпеліна, які пабудаваў у 1900 г. першы такі дырыжабль.]

цэ́пень, ‑я, м.

Стужачны чарвяк; саліцёр.

цэ́пкасць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць цэпкага. Цяжкавата Міхасю даецца тэхніка, але ж у яго такая прага да ўсяго новага, такая цэпкасць да справы. Кулакоўскі.

цэ́пкі, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і учэпісты. Наблытана шмат павуціны, Расстаўлены цэпкія сеці. Колас. Цэпкім праніклівым позіркам Аляксей зірнуў на сяржанта. Мележ.

цэ́ра, ‑ы, ж.

Уст. Высушаны грыб, які запальваецца ад іскры пры высяканні агню. А дзед тым часам кончыў лыка драць, Галля ды буралому нанасіў, На цэру высек іскру красівом, Падзьмуў, і ўміг ахоплены агнём Лом разгарэўся. Танк. Коля знайшоў ля рэчкі блішчасты востры каменьчык, выняў з кішэні крэсіва і цэру, пачаў высякаць іскру. Ставер.