Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

апані́раванне, ‑я, н.

Выступленне апанентам на дыспуце, пры абароне дысертацыі і пад.

апані́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.

Выступаць у якасці апанента на дыспуце, спрэчцы; быць чыім‑н. апанентам. // Наогул пярэчыць каму‑н. у спрэчцы.

апано́ўваць, ‑ае.

Незак. да апанаваць.

апанта́насць, ‑і, ж.

Уласцівасць апантанага. Шчасце наша, відаць, у самой апантанасці. Брыль. З нейкай апантанасцю.. [Балоцкі] выскачыў з машыны, не зачыніў за сабою дзверцаў і кінуўся ў кантору. Дуброўскі.

апанта́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Ахоплены крайнім душэўным узрушэннем, якое бурна выяўляецца. Як апантаны, паімчаўся Косця да клуба. Шыцік. // У якім адчуваецца крайняе душэўнае ўзрушэнне. Недзе далёка ззаду пачуўся апантаны крык. Пестрак.

2. у знач. наз. апанта́ны, ‑ага, м. Чалавек, ахоплены крайнім душэўным узрушэннем. Я гэтак гарачыўся і гневаўся, што Давідзюк глядзеў на мяне, як на апантанага. Сабаленка.

апану́раць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Зрабіцца панурым. Блецька заныў, зусім апанураў і змоўк языком і душой. Чорны.

апанча́, ‑ы, ж.

Старадаўняе верхняе адзенне ў выглядзе шырокага плашча.

[Цюрк.]

апанятава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.

У прысутнасці панятых вызначыць памеры і ступень якой‑н. шкоды, скласці акт. [Ляснік Якаў:] — Гэтакую сасонку зваліць. Каб заўтра квіток купіў у канторы, а то прыйду апанятую! Лобан. — Апанятаваць тое ворыва трэба, — прапанаваў Якім. Дуброўскі.

апанято́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да апанятаваць.

апаплексі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да апаплексіі; звязаны з апаплексіяй.

•••

Апаплексічны ўдар гл. ўдар.