Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

апры́чнік, ‑а, м.

Служылы дваранін, які ў час даравання Івана IV знаходзіўся ў радах апрычніны (у 2 знач.). // перан. Пагард. Аб царскім паліцэйскім, жандару.

апры́чніна, ‑ы, ж.

1. Сістэма надзвычайных мерапрыемстваў, ажыццёўленых Іванам IV для разгрому баярска-княжацкай апазіцыі і ўмацавання Рускай цэнтралізаванай дзяржавы.

2. Спецыяльнае войска Івана IV, якое высочвала і выкараняла «крамолу».

3. Землі, якія былі адабраны Іванам IV у баяр і знаходзіліся ў яго кіраванні.

апры́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да апрычніны. Апрычнае войска. Апрычныя ўладанні.

апрэ́гчыся, апрагуся, апражэшся, апражэцца; апражомся, апрашацеся, апрагуцца; зак.

Разм. груб. Сканаць, здохнуць ад чаго‑н. празмернага. Юрка не скажа Акцызніку ні слова, ён яго зусім не чуе, хай той крычыць, аж апражэцца, — ён думае зусім-зусім пра другое. Пташнікаў.

апрэ́снены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад апрэсніць.

апрэ́снівацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да апрэсніцца.

2. Зал. да апрэсніваць.

апрэ́сніваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Тое, што і апрасняць.

апрэ́сніцца, ‑ніцца; зак.

Зрабіцца прэсным, ачысціцца ад солей.

апрэ́сніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак.

Зрабіць прэсным, ачысціць ад солей.

апрэтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак.

Спец. Апрацаваць (апрацоўваць) тканіну, скуру асобымі рэчывамі для надання канчатковага выгляду.