Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
авклнопрухыэ

траякі, ✂.

Які мае тры віды, формы, значэнні.

  • Траякая выгада.

|| наз. траякасць, ✂.

трое, ✂; ліч., зб.

  1. З назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з ас. займ. мн. л. і без залежнага слова: колькасць тры.

    • Т. сыноў.
    • Т. сірот.
    • Нас там працуе т.: два мужчыны і жанчына.
    • Т. свіней.
    • Іх было т.
    • Гэту работу ўжо траім прапаноўвалі.

  2. З назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць тры.

    • Т. дзяцей.
    • Т. цялят.

  3. звычайна Н і В. З множналікавымі назоўнікамі: тры прадметы.

    • Т. саней.
    • Т. штаноў.
    • Т. сутак.

  4. звычайна Н і В. З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы, што існуюць або носяцца ў пары: тры пары або адзін паверх другога.

    • Т. чаравікаў.
    • Т. панчох.

троечнік, ✂, м. (разм.).

Вучань, студэнт, які пастаянна атрымлівае тройкі за вучобу.

|| ж. троечніца, ✂.

тройка, ✂, ж.

  1. Лічба 3.

  2. Адзнака паспяховасці вучняў, студэнтаў: пасрэдна (разм.).

    • Атрымаць тройку па матэматыцы.

  3. Трое коней, запрэжаных поруч у адзін экіпаж.

    • Катацца на тройцы.

  4. Назва чаго-н., што складаецца з трох адзінак, напр. ігральная карта з трыма ачкамі, група з трох самалётаў, камісія з трох чалавек, мужчынскі касцюм, у які ўваходзіць пінжак, штаны, камізэлька.

  5. Назва чаго-н., абазначанага лічбай 3 (трамвай, аўтобус, тралейбус і пад.; разм.).

|| прым. троечны, ✂.

тройні, ✂.

Вілы з трыма зубамі.

тройца, ✂, ж.

  1. (Т вялікае). У хрысціянскай рэлігіі: трыадзінае бажаство, у якім спалучаюцца тры асобы: Бог-бацька, Бог-сын і Бог-дух святы.

  2. (Т вялікае). Свята хрысціянскай царквы, якое адзначаецца на пяцідзесяты дзень пасля Вялікадня; Сёмуха.

  3. Пра трох асоб, звязаных паміж сабой сяброўскімі адносінамі (разм., часта іран.).

    • Неразлучная т.

тройчы, прысл.

  1. Тры разы.

    • Ён т. быў у Мінску.

  2. Утрайне, у тры разы больш.

    • Быць т. шчодраму плёну.

тромб​1, ✂, м. (спец.).

  1. Згустак крыві, які ўтвараецца ў крывяносным сасудзе ці ў поласці сэрца.

  2. Увогуле згустак рэчыва, які закупорвае сасуд, праток.

    • Лімфатычны т.

|| прым. трамбатычны, ✂.

тромб​2, ✂, м.

Смерч над сушай з моцным ветрам, ападкамі і навальніцай.

тромбафлебіт, ✂, м.

Запаленне сценкі вены, якое вядзе да ўтварэння тромба​1.