Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

вярбняк, , м., зб.

Зараснік вярбы; маладыя вербы.

|| прым. вербняковы, .

вярбоўшчык, , м.

Той, хто вярбуе куды-н.

|| ж. вярбоўшчыца, .

|| прым. вярбоўшчыцкі, .

вяргіня, , ж.

Травяністая дэкаратыўная расліна сямейства складанакветных з вялікімі яркімі кветкамі рознага колеру і клубнепадобным карэннем.

|| прым. вяргіневы, .

вярзці, ; незак. (разм.).

Гаварыць недарэчнасці, бязглуздзіцу.

  • В. лухту.

|| зак. звярзці, .

|| наз. вярзенне, .

вярнуцца1, ; зак.

Прыйсці, прыехаць назад; звярнуцца да чаго-н. зноў.

  • В. да сваёй пастаяннай работы.

|| незак. вяртацца, і варочацца, .

вярнуцца2, ; незак. (разм.).

Нахіляцца на бок.

  • Човен вернецца.

вярнуць1, ; незак.

  1. Мяняць напрамак руху, паварочваць.

    • В. машыну ўправа.
    • В. нос ад чаго-н. (адносіцца да каго-, чаго-н. з пагардай, грэбаваць кім-, чым-н.).
    • З душы верне (брыдка думаць пра што-н., глядзець на што-н.).
  2. Валіць на бок, пераварочваць.

    • В. воз.
  3. перан. Схіляць да чаго-н., даваць пэўны напрамак (думкам, размовам і пад. і разм.).

    • Мне вядома, куды ён верне.
  4. перан., на. Перакладваць віну на другога (разм.).

    • Сам вінаваты, а на другіх верне.
  5. Рухацца. падаць, узнімацца суцэльнай плынню.

    • Дым верне з коміна.
  6. З цяжкасцю ўзнімаць пласты зямлі.

    • Трактар верне дзёран.

вярнуць2, ; зак.

  1. Аддаць узятае назад.

    • В. доўг.
  2. Прымусіць або даць магчымасць вярнуцца назад.

    • В. дамоў.
    • В. бацьку дзецям.
    • В. да жыцця (вылечыць).

|| незак. вяртаць, і варочаць, .

вяроўка, , ж.

Выраб з кручаных або вітых у некалькі столак доўгіх пасмаў пянькі ці інш. матэрыялаў, які ўжыв. для звязвання і іншых патрэб.

  • Увязаць воз вяроўкай.

  • Вяроўка плача па кім (разм.) — пра таго, хто заслугоўвае пакарання.

|| памянш. вяровачка, .

|| прым. вяровачны, .

вярста, , ж.

  1. Мера даўжыні, роўная 1,06 км.

    • Прайшоў з вярсту (г.зн. каля вярсты).
    • За вярсту ўбачыць што-н. (здалёк).
  2. Дарожны слуп, які адзначае гэту меру (уст.).

|| прым. верставы, .

  • В. слуп.