Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

целяпень, , м. (разм.).

Нязграбны, нехлямяжы чалавек.

цемень, , ж. (разм.).

Густая цемната (у 1 знач.).

  • Ц. хоць вока выкалі.

цемна...

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «цёмна...» (у 2 знач.), калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр. цемнабровы, цемнавокі, цемнагрывы, цемнаколерны, цемналісты, цемнаскуры, цемнатвары.

цемнабровы, .

Які мае цёмныя бровы.

цемнавокі, .

Які мае цёмныя вочы.

цемнаскуры, .

Які мае цёмны колер скуры.

  • Цемнаскурыя плямёны.

цемната, , ж.

  1. Адсутнасць святла, асвятлення, цемра.

    • У хаце ц., хоць яшчэ не вечар.
  2. перан. Невуцтва, культурная адсталасць, а таксама (разм.) пра малаадукаванага чалавека.

цемнатвары, .

  1. Які мае смуглявы, цёмны твар.

  2. Які мае колер твару, уласцівы негроіднай расе.

цемра, , ж.

  1. Адсутнасць святла, густы змрок, цемната.

    • Начная ц.
  2. перан. Культурная адсталасць; невуцтва.

  3. перан. Увасабленне зла, пакут, цемрашальства.

    • Перамога святла над цемрай.

|| прым. цемраны, .

цемрадзь, , ж. (разм.).

Тое, што і цемра.