Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

любіць, ; незак.

  1. Адчуваць любоў (у 1 знач.) да каго-, чаго-н.

    • Л. радзіму.
    • Л. родную мову.
    • Л. маці.
    • Л. жанчыну.
    • Дзе не любяць — не гасці, а дзе любяць — не часці (прыказка).
  2. што і з інф. Мець цягу, быць схільным да чаго-н.

    • Л. музыку.
    • Л. добры харч.
    • Каса любіць брусок і сала кусок (прыказка).
    • Л. збіраць грыбы.
  3. з дадан. сказам. Быць задаволеным чым-н., адчуваць задавальненне ад чаго-н.

    • Бацька не любіць, калі яму пярэчаць.
  4. Мець патрэбу ў якіх-н. умовах для існавання, росту і пад.

    • Елка любіць цень.
    • Расліны любяць святло.

любоў, , ж.

  1. Пачуццё сардэчнай прыхільнасці, адданасці каму-, чаму-н.

    • Л. да радзімы.
    • Мацярынская л.
    • Першая л.
  2. Схільнасць, цяга да чаго-н.

    • Л. да музыкі.

любоўны, .

  1. Які выражае любоў (да 1 знач.), прасякнуты любоўю.

    • Любоўнае пісьмо.
    • Любоўная лірыка.
  2. Вельмі ўважлівы, клапатлівы.

    • Любоўныя адносіны да справы.

любы1 прым.

Які выклікае пачуццё любві, карыстаецца любоўю; блізкі, дарагі, мілы.

  • Любая матуля.
  • Расставацца з любым (наз.).

любы2 прым.

Кожны, усякі, на выбар.

  • У л. час.
  • Любымі сродкамі.
  • Л. (наз.) з нас.

люд, , м., зб. (разм.).

Людзі, група людзей, з’яднаных супольнасцю жыцця.

  • Працоўны л.

людаед, , м.

  1. Той, хто ўжывае ў ежу чалавечае мяса.

    • Тыгр-людаед.
  2. перан. Крыважэрны чалавеканенавіснік.

    • Фашысцкія людаеды.

|| прым. людаедскі, .

людаедства, , н.

Ужыванне ў ежу чалавечага мяса першабытнымі людзьмі, дзікунамі, а таксама перан. пра крыважэрнасць, чалавеканенавісніцтва.

людзі, .

  1. ужыв. таксама для абазначэння ўсіх, а таксама асоб, якія належаць да пэўнага асяроддзя, групы.

    • Л. рады лету, а пчолы цвету (прыказка).
    • Л. навукі.
    • Маладыя л. (маладыя мужчыны).
    • Бываць на людзях (быць сярод людзей).
    • Вывесці ў л. (дапамагчы заняць пэўнае месца ў грамадстве).
    • Выйсці ў л. (дасягнуць трывалага або высокага месца ў грамадстве).
  2. У ваенным асяроддзі: жывая сіла, салдаты.

    • Страты ў людзях і тэхніцы.
  3. Кадры, працаўнікі.

    • Калгасу патрэбны л.
  4. Слугі, наймічкі, парабкі (уст.).

|| прым. людскі, .

  • Людская памяць.
  • Шчасце людское.

людны, .

  1. Такі, дзе прысутнічае многа людзей.

    • Л. рынак.
  2. З вялікім насельніцтвам або такі, дзе жыве многа людзен.

    • Л. горад.
    • Людная вуліца.

|| прым. люднасць, .