Ко́злы ’азярод’ (Мат. Гом.), ’прыстасаванне для пілавання дроў’ (ТСБМ), ’апора ў выглядзе перакрыжаваных слупкоў’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. казёл 2.
◎ Ко́зны ’гульня’ (Нар. словатв.). У Нар. словатв. (261) гаворыцца аб тым, што «У козны гулялі, як з бежанства прыехалі», а таксама: «…гуляць «у козны» тое, што і «у бабкі». Пры апісанні гульні ў бабкі (там жа, 259) адзначаецца, што стараліся «збіць як найбольш бабак, з якіх кожная мела цану». Таму можна лічыць, што набор бабак называўся казна. Рус. казна ’скарбніца’ была запазычана ў часы «бежанства». Параўн. там жа: «Як прыехалі з Расеі, то ўсе ў банкі хлопцы гулялі».
◎ Ко́зуб ’карзіна’ (Мат. Гом.), ’кубачак (з кары асіны для ягад)’ (Сцяц.). Укр. козуб ’тс’, польск. kozub, чэш. kazub ’тс’, славац. kozub ’камін’. Рэканструкцыя паўночнаславянская рызыкоўная (параўн. Слаўскі, 3, 35). Лічыцца вытворным ад каза пры дапамозе суфікса ‑убъ (параўн. кастра: > каструб). Але славянскія мовы не ведаюць такога прадуктыўнага суфікса. Геаграфія слова хутчэй гаворыць аб яго неспрадвечным характары (параўн. ЕСУМ, 2, 501).
Ко́зыр ’карта той масці, якая лічыцца старшай і б’е любую карту другіх масцей’ (ТСБМ). Укр. козир, рус. козырь ’тс’, польск. kozera, kozyr, чэш. kozera, kozyř ’тс’. Найбольш верагодная версія: з тур. koz ’казырная карта’ з далейшым словаўтваральным ускладненнем. Гл. Шанскі, 2, 8, 188–189. Параўн. Локач, 97. Вандроўны тэрмін. Шляхі яго распаўсюджання ўдакладніць цяжка. Версія аб яго спрадвечнасці (Фасмер, 2, 279) зусім неверагодная.
Ко́зыт ’адчуванне лёгкага нервовага раздражнення, якое выклікаецца дотыкам да скуры’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.). Гл. казытаць.
◎ Ко́зыткі ’козыт’ (Нар. словатв.). Гл. козыт.
Ко́йка 1 ’ложак’ (Бяльк., Сцяшк.). Запазычанне праз рус. койка з гал. kooi ’тс’.
Ко́йка 2 ’кош або лодка з дзіркамі ў дне для перавозкі свежай рыбы’ (ТС). Да койка 1. Параўн. гал. kooi ў значэнні ’клетка, кашара’.
Ко́йкнуць ’памерці’ (Сцяшк. Сл.). Ад прасл. kojiti ’супакоіцца’. Суфіксацыя сведчыць аб аднаразовасці дзеяння. Магчыма, таксама кантамінацыя з кокнуць (гл.).
◎ Ко́ймачка ’шлячок’ (Мат. Гом.). Гл. кайма.
◎ Ко́йнік ’паліца’ (Сцяшк. Сл.). Да прасл. kojili. Койнік — ’тое, на чым штосьці пакоіцца’.