Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Ком1 ’круглаваты зацвярдзелы кавалак рыхлага рэчыва’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Ян., Нар. лекс., Яшк., Яруш.). Укр. кім, рус. ком ’тс’, польск. kom ’тс’, славен. kom ’круглаваты прадмет’, балг. комина, серб.-харв. ко̏м, ко̏мина ’жамерыны’, чэш. kominy ’тс’. Бліжэйшыя адпаведнікі: лат. kams ’ком’, літ. kamuolỹs ’клубок’. Іншыя індаеўрапейскія паралелі больш праблематычныя. Калі прызнаць адзінае паходжанне для ўсіх славянскіх форм, то можна разглядаць прасл. komъ як рэгулярны апафанічны адпаведнік да незафіксаванага на славянскай моўнай глебе дзеяслова *kemti. Параўн. літ. kim̃šti ’напіхваць’ і прасл. čęstъ ’густы’ (Бернекер, 1, 557; Трубачоў, Эт. сл., 10, 180).

Ком2 ’бульбяная каша, камы’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк., Сл., Жыв. сл., З нар. сл.). Гл. ком1.

Ко́мбіца ’вяровачка, на якой трымаецца ў раўнавазе бязмен’ (Бяльк.). Гл. компіца.

Ко́мель ’дзяркач’ (Ян.). Гл. камель.

Ко́мельгом ’хутка, вельмі хутка’ (Нас.). Гл. ком і мяльком.

Ко́мжа ’доўгае з шырокімі рукавамі адзенне рэлігійнага культу’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. польск. komża ’стыхар’ (там жа, 2, 498). Паланізм.

Ко́мікі ’бульбянае пюрэ’ (Мат. Гом.). Да кожг-

Ко́мін ’труба для адводу дыму з печы’ (ТСБМ, Нас., Шат., КЭС, лаг., Сл. паўн.-зах., ТС, Хар., Сержп. Пр., Бір., Бяльк., Сержп. Грам., Сцяшк., П. С.). Укр. комин ’тс’. Запазычанне з польск. komin ’тс’ (Слаўскі, 2, 385; Булыка, Запазыч., 165).

Ко́мкаць1 ’камячыць’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.). Гл. ком1.

Ко́мкаць2 ’прагна есці булку, пірог’ (Нар. лекс., Сержп. Грам.). Гл. комшыць, комсаць.

Ко́млата ’пакой’ (Ян.). Гл. комната.

Ко́мля ’рыбалоўная снасць’ (Сцяшк. Сл., З нар. сл., Сл. паўн.-зах., ТС, Мат. Гом.). Гл. кломля.