Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

усчапі́цца, ‑чаплюся, ‑чэпішся, ‑чэпіцца; зак.

1. Ухапіўшыся за каго‑, што‑н., павіснуць. Усчапіцца на шыю.

2. Разм. Узлезці, залезці на што‑н. [Варанецкі] выбег на вуліцу і з ходу ўсчапіўся на пажарную бочку, якую коні імчалі міма варот. Дуброўскі.

усчапі́ць, ‑чаплю, ‑чэпіш, ‑чэпіць; зак. што.

1. Павесіць, начапіць. Усчапіць стрэльбу на плячо. □ Пабарабаніў [Мароз] пальцамі, па стале, падышоў да [вешалкі], усчапіў на калок казакін, ускінуў хромавую кубанку. Лобан.

2. Надзець на сябе або на каго‑н. вопратку. [Хлор:] — Хто ж Рыгор з сябе? Лапатнік, балагол, галадранец. Ну, усчапіў капялюш, дык ужо, думаеш, і паніч. Гартны.

усча́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад усчаць.

усча́цца, узачнецца; пр. усчаўся, ‑чаліся, ‑чалося; зак.

Разм. Пачацца, распачаццца. Сварка ўсчалася. □ Непадалёку ад вёскі Чамууры раптам усчалася беспарадкавая страляніна. Чыгрынаў.

усча́ць, узачну, узачнеш, узачне; узачнём, узачняце; пр. усчаў, ‑чала, ‑чало; заг. узачні зак., што і чаго.

Разм. Пачаць, распачаць. Усчаць сварку. □ Хлапец затрымліваўся, наравіў усчаць доўгую гаворку. Кулакоўскі. Ні ў гэты вечар, ні ў наступныя ўсчаць бок Мірон не адважыўся... Сачанка. [Язэп:] «Каб я згадзіўся з Шугаем, Гаравы не ўсчаў бі гэтай справы». Асіпенка.

усчына́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. усчынаць — усчаць.

усчына́цца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да усчацца.

2. Зал. да усчынаць.

усчына́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да усчаць.

усчэ́пліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да усчапіць.