Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

уска́кванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. ускакваць — ускочыць (у 1–3 знач.).

уска́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да ускочыць (у 1–3 знач.).

ускаламу́ціцца, ‑муціцца; зак.

Стаць, зрабіцца каламутным; замуціцца (пра ваду, вадкасць). То дзьме «марапа» — вецер з поўдня, гонячы невысокія пеністыя хвалі, то раптам пачынае лютаваць шалёны «норд» і так расхвалюе мора, што яно ўскаламуціцца аж да дна. Хомчанка.

ускаламу́ціць, ‑мучу, ‑муціш, ‑муціць; зак.

1. што. Зрабіць каламутным; замуціць (ваду, вадкасць). Першыя купальшчыкі так ускаламуцяць ваду, што ніхто не захоча больш лезці. Пальчэўскі.

2. перан.; каго-што. Вывесці са стану спакою, усхваляваць. Гэты чалавек не толькі нечым кінуўся.. [Галі] ў вочы. Сваім праніклівым позіркам, здавалася, ён зірнуў ёй у душу і там усё ўскаламуціў, узрушыў. Сабаленка. Страшна.. [Антанюку] парушыць свой пенсіянерскі спакой, ускаламуціць абывацельскую самазадаволенасць жонкі, дачок. Шамякін.

ускаламу́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад ускаламуціць.

ускаламу́чванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. ускаламучваць — ускаламуціць (у 1 знач.).

ускаламу́чвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да ускаламуціцца.

2. Зал. да ускаламучваць.

ускаламу́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да ускаламуціць.

ускалма́ціцца, ‑мачуся, ‑мацішся, ‑маціцца; зак.

Стаць, зрабіцца калматым; узлахмаціцца, растрапацца. Чорныя бліскучыя валасы рассыпаліся, ускалмаціліся, але маці ні на што не звяртала ўвагі. Мележ.

ускалма́ціць, ‑мачу, ‑маціш, ‑маціць; зак., каго-што.

Зрабіць калматым; узлахмаціць, растрапаць. — Вось што! — Барыс ускалмаціў Рэме валасы і загадаў: — Маўчок. За справу. Шашкоў.