Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

верацяно́, ‑а; мн. верацёны, ‑цён; н.

1. Прылада для ручнога прадзення ў выглядзе круглай драўлянай палачкі з завостранымі канцамі, патоўшчанай унізе. Гаворыць старая кабета павольна — скрыпучым голасам, слініць нітку, круціць сухімі пальцамі верацяно. Чорны. // Асноўная частка прадзільных машын, прызначаная для навівання нітак. Прадзільнае верацяно.

2. Шпень, які з’яўляецца воссю вярчэння частак якіх‑н. механізмаў; вал.

верацярпі́масць, ‑і, ж.

Прызнанне права на свабоднае веравызнанне. Праяўляць верацярпімасць.

верацярпі́мы, ‑ая, ‑ае.

Які прызнае права свабоднага вызнання любой рэлігіі.

верашча́ка, ‑і, ДМ ‑шчацы, ж.

Рэдкая мучная страва з мясам, каўбасой і рознымі прыправамі. Тым часам маці даставала Чыгунчык з печы, лыжку брала І верашчаку налівала. Колас.

верашча́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. верашчаць, а таксама гукі гэтага дзеяння.

верашча́ць, ‑шчу́, ‑шчы́ш, ‑шчы́ць; незак.

Віскліва з пералівамі пішчаць, гучаць; трашчаць, стракатаць. — Як то можа быць! — верашчаў ён [прамоўца] пісклявым, але рэзкім, чутным голасам. Гарэцкі. На фурманках парасяты ў мяшках верашчаць, кудах[чуць] куры ў кошыках. Галавач. Недзе паблізу лязгалі буферы, пасвістваў манеўравы паравоз-кукушка, верашчаў свісток счэпшчыка. Карпаў.

вербава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. вербаваць.

вербава́цца, вярбуюся, вярбуешся, вярбуецца; незак.

1. Наймацца на працу, службу.

2. Зал. да вербаваць.

вербава́ць, вярбую, вярбуеш, вярбуе; незак., каго.

Набіраць, наймаць людзей на якую‑н. працу, схіляць да ўступлення ў якую‑н. арганізацыю. Вербаваць рабочых на лесараспрацоўкі. □ Школа існавала ўжо некаторы час, але карысці з яе не было, бо людзі, якія ў ёй вучыліся, кідалі гэтую нязвыклую ім справу, ледзьве пабыўшы ў ёй тыдзень або найбольш два. Вербавалі тады новых «вучняў». Чорны. Прысуду і кары яшчэ патрабуем Злачынцам праклятым, што ночы і дні Разбой ухваляюць, забойцаў вярбуюць Да новай крывавай сусветнай вайны. Танк.

[Ад ням. werben — шукаць, дамагацца.]

вербало́з, ‑у, м.

Куст ці дрэва сямейства вярбовых. Кусты вербалозу на берагах стаялі ўжо голыя. Карпаў. Дзесьці залівалася баязліва жаўна, ды ў вербалозах цяжка стагнаў гурок. Хомчанка.