Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

устурбава́насць, ‑і, ж.

Стан устурбаванага (у 2 знач.); непакой, усхваляванасць. Дзянісаў сеў за свой столік.. Ім валодала бурная энергія, творчая ўстурбаванасць. Гамолка.

устурбава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад устурбаваць.

2. у знач. прым. Які знаходзіцца ў стане трывогі; усхваляваны, устрывожаны. Міхал варочаўся дадому ўстурбаваны. Лужанін. // Які выражае трывогу, хваляванне. Перада мной мільганулі ўстурбаваныя вочы з чорнымі бровамі, і мне адразу здалося, што жанчына мне як бы знаёмая. Лупсякоў.

устурбава́цца, ‑буюся, ‑буешся, ‑буецца; зак.

Прыйсці ў стан непакою, хвалявання, трывогі. — Штосьці ўстурбаваўся я ўчора за свайго хлопца, — сказаў Раман Навумавіч. Кавалёў.

устурбава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак., каго.

Прывесці ў стан непакою, усхваляваць, устрывожыць. Сама па сабе спрэчка паміж хлопцамі і дзяўчатамі Іваненку не ўстурбавала: паспрачаюцца — памірацца. Хадкевіч.

устыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да устыць.

устыка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да узаткнуць.

усты́ць, устыну, устынеш, устыне; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Застыць, згусціцца пры астыванні. Халадзец устыў. // Зацвярдзець ад холаду. Зямля ўстыла — не ўкапаць.

2. Азябнуць, замерзнуць. Пакуль.. [Парамон] там з гусаком важдаўся ды пакуль, абвязаўшыся вяроўкаю, вылез, то так устыў, што і на гарачай печы не мог угрэцца. Лобан. // перан. Стаць нерухомым, замерці. Наш чалавек аж устыў там, дзе стаяў. Мурашка.

усука́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад усукаць.

усука́ць, усучу, усучаш, усуча; зак., што.

Пры дапамозе сукання ўвіць, укруціць. Усукаць шчаціну ў дратву.

усу́кванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. усукваць — усукаць.