Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ла́піна, ‑ы, ж.

1. Пляма іншага колеру на чым‑н. Магутныя ногі птушак ашчарэпілі жардзіну. Белыя лапіны на плячах [іх] нагадвалі пагоны. Беразняк. Яблыневыя цені і сонечныя лапіны на зямлі заскакалі і пераблыталіся. Чорны. // Мясціна, якая чым‑н. вылучаецца на агульным фоне. Між лесу пракідаліся лапіны сенажаці. Мурашка. На чарнаце пажарышчаў добра былі відны чыстыя лапіны замеці і языкі сумётаў. Мележ. // Прагаліна. На палях, асабліва на ўзгорках, ад сонца адна за адной з’яўляліся праталіны, з-пад снегу выступалі чорныя лапіны зямлі. Краўчанка. Дарогу злёгку зацерушыла снегам. Там-сям відны асфальтаваныя лапіны. Кавалёў.

2. Разм. Невялікі кавалак зямлі. З гаспадаркі ўсяго і было ў таго чалавека, што лапіна зямлі на ўзгорку. Якімовіч. [Касперскі:] І ўсё [Бондар] засеяў? [Рымша:] Ні лапіны не пакінуў. Гурскі.

ла́пісты, ‑ая, ‑ае.

З вялікімі лапамі. Гонкія сосны стаялі ўперамежку з лапістымі елкамі. Сіняўскі. // Падобны на лапу (пра лісце раслін). Лапістае лісце.

ла́піць, лаплю, лапіш, лапіць; незак., што.

Разм. Латаць. Надзя на ўслончыку пераглядала бялізну сваю, вопратку, лапіла, дзе трэба, і складала ў адзін клунак. Галавач.

ла́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.

1. Памянш.-ласк. да лапа (у 1, 2 знач.). Лапкі птушак.

2. Спец. Тое, што і лапа (у 3 знач.); невялікая лапа. Лапка швейнай машыны.

3. звычайна мн. (ла́пкі, ‑пак). Футра, шкурка з лап жывёлы. Заячыя лапкі.

•••

Гусіная лапка — травяністая расліна сямейства ружакветных з жоўтымі кветкамі і складкаватым лісцем.

Лапкі ўгору — не супраціўляцца.

Хадзіць (стаяць) на задніх лапках гл. хадзіць.

Хатка на курыных лапках гл. хатка.

лапла́ндзец,

гл. лапландцы.

лапла́ндка,

гл. лапландцы.

лапла́ндскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Лапландыі, лапландцаў. Лапландская мова. Лапландскі звычай.

лапла́ндцы, ‑аў; адз. лапландзец, ‑дца, м.; лапландка, ‑і, ДМ ‑дцы; мн. лапландкі, ‑дак; ж.

Даўнейшая назва саамаў; лапары.

ла́плены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад лапіць.

ла́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што і без дап.

Аднакр. да лапаць ​2.