ланта́н, ‑у, м.
Хімічны рэдказямельны элемент, белы метал, які акісляецца ў паветры і гарыць пры награванні.
ланцу́г, ‑а, м.
1. Рад аднолькавых металічных звенняў, паслядоўна злучаных адно з адным. Ланцуг якара. □ Дзядзька Алесь з важатым ускацілі камель абрэзанай калоды на сані і прывязалі ланцугом. Якімовіч. // толькі мн. (ланцугі́, ‑оў). Аковы, кайданы. Трое стражнікаў абхапілі з усіх бакоў, надзелі ланцугі.. на чорныя мазолістыя рукі Андронавы. Каваль. Ішлі на пошукі схаваных скарбаў у ланцугі закованыя людзі. Дубоўка. // перан. Тое, што скоўвае свабоду, волю, гняце каго‑н. На зямлі раскутай Носяць шум вятры: «Бальшавіцкім гневам Знят ланцуг пакуты, — Вы — гаспадары!» Колас.
2. Суцэльны рад, сукупнасць каго‑, чаго‑н. Ланцуг электрычных агнёў. □ З дзвярэй фанернага цэха выпаўзаў .. ланцуг пустых ваганетак. Чорны. // Лінія байцоў, размешчаных на пэўнай адлегласці адзін ад другога. Ланцуг аўтаматчыкаў. Рассыпацца ў ланцуг. □ Ланцуг чырвонаармейцаў ляжаў перад узгорачкам. Дудо. // Рад гор. Горны ланцуг.
3. перан. Бесперапыннае ўзаемазалежнае развіццё чаго‑н.; паслядоўны рад падзей, думак і пад. Ланцуг асацыяцый. □ Нават і так званыя шкодныя драпежнікі маюць пэўнае значэнне ў агульным ланцугу заканамернасцей прыроды. В. Вольскі.
4. Спец. Устаноўка з шэрагу злучаных між сабой элементаў, якія ўтвараюць суцэльную лінію. Электрычны ланцуг. Ланцуг правадоў.
5. у знач. прысл. ланцуго́м. У рад, адзін за другім. Беглі хутка ланцугом партызаны. Мележ.
•••
І на ланцугу (ланцугом) не зацягнеш гл. зацягнуць.
На ланцугу не ўтрымаць гл. утрымаць.
Пасадзіць на ланцуг гл. пасадзіць.
Як з ланцуга сарваўся гл. сарвацца.
ланцуго́вы, ‑ая, ‑ае.
1. З ланцугамі, на ланцугах; які дзейнічае з дапамогай ланцугоў. Ланцуговая перадача. Ланцуговы мост.
2. Размешчаны адзін за другім падобна звенням ланцуга.
•••
Ланцуговая рэакцыя гл. рэакцыя.
ланцу́жны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ланцуга (у 1 знач.). Ланцужны звон. // Зроблены з ланцугоў. Ланцужная падвеска. □ І ланцужныя рвуцца аковы, І змятаюцца здзеку будовы. Гурло.
ланцужо́к, ‑жка, м.
1. Невялічкі тонкі ланцуг. [Малады чалавек] зіхацеў пярсцёнкамі і на камізэльцы ланцужком ад гадзінніка. Чорны.
2. Суцэльны рад, сукупнасць каго‑, чаго‑н. Беглі, знікалі ўдалечыні ланцужкі электралямпачак. Хадкевіч. Развітальна курлыкаючы, праплывалі на поўдзень рэдкія ланцужкі жураўлёў. Курто.
3. у знач. прысл. ланцужко́м. Тое, што і ланцугом (гл. ланцуг у 5 знач.). Ідзём ланцужком паўз самыя платы, бо на вуліцы — лужы. Жычка.
ланцэ́т, ‑а, М ‑цэце, м.
Даўнейшы хірургічны нож невялікіх памераў, востры з двух бакоў. [Прафесар] таропка перабягаў ад стала да стала, нейкім асаблівым жэстам браў бліскучы ланцэт і жвава ўзмахваў рукой. Шахавец.
[Ням. Lanzette.]
ланцэтападо́бны, ‑ая, ‑ае.
З выгляду падобны на ланцэт; вузкі, востраканечны. Ланцэтападобнае лісце.
ланцэ́тнік, ‑а, м.
Паўпразрыстая рыбападобная марская жывёліна тыпу хордавых, хваставы плаўнік якой па форме нагадвае ланцэт.
ланцэ́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да ланцэта. Ланцэтны футляр.
2. Тое, што і ланцэтападобны.
лань, ‑і; Р мн. ‑ней і ‑няў; ж.
Жывёліна роду аленяў, якая вылучаецца стройнасцю цела і хуткасцю бегу. // Самка гэтай жывёлы.