Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

тушава́цца 1, ‑шуюся, ‑шуешся, ‑шуецца; незак.

Саромецца, бянтэжыцца. І сусед тушаваўся, ледзь паспяваў сказаць: «Дзякую, дзякую, дзякую...» Пестрак. Ніякавела, тушавалася пад людскімі позіркамі дзяўчына, прыспешвала крок. Місько.

тушава́цца 2, ‑шуецца; незак.

Зал. да тушаваць ​1.

тушава́цца 3, ‑шуецца; незак.

Зал. да тушаваць ​2.

тушава́ць 1, ‑шую, ‑шуеш, ‑шуе; незак., што.

Наносіць цені на малюнак, пакрываць тушоўкай. Тушаваць чарцёж.

тушава́ць 2, ‑шую, ‑шуеш, ‑шуе; незак.

Выпадкова дакранацца да більярднага шара, рабіць туш ​3.

ту́шавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тушы ​2. Тушавыя фарбы.

ту́шаны 1, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад тушыць ​1.

ту́шаны 2, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад тушыць ​2.

2. у знач. прым. Прыгатаваны тушэннем ​2. Тушаная капуста. □ Гаспадыня падала халаднік, за ім — маладую тушаную бульбу. Дуброўскі.

ту́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

Памянш.-ласк. да туша (у 1 знач.); цела забітай жывёлы, птушкі і пад. невялікіх памераў. [Князь:] — Вэндзіць фазана будзеш як заўсёды на драўляным пілавінні з цукрам. І каб тушкі не дакраналіся адна да адной! Караткевіч. Штогод з Жлобіна ў буйныя цэнтры нашай краіны накіроўваюцца ў вагонах-халадзільніках тысячы скрынак з упакаванымі тушкамі «зялёных качанят». «Беларусь».

тушка́нчык, ‑а, м.

Млекакормячая жывёліна атрада грызуноў з вельмі доўгімі заднімі нагамі і хвастом, якая жыве ў пустынях і стэпах. Ратуючыся ад агню, на дарогу сыпаліся дажджом конікі, у дзікім спалоху кідаліся нам пад ногі тушканчыкі. Хомчанка.

тушо́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Кансерваванае тушанае мяса. Свіная тушонка. □ — Хлеба няма больш, — пашкадаваў .. [кульгавы]. — Вёз хлеба, мусіць, не адолею тушонку тваю. Чыгрынаў.

тушо́ўка 1, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. тушаваць ​1.

2. Цені, штрыхі, якія наносяцца на малюнак, план, карту і пад. Палажыць тушоўку на малюнак.

тушо́ўка 2, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. тушаваць ​2.

тушы́льнік, ‑а, м.

1. Прыстасаванне для тушэння вугалёў.

2. Накрыўка для трубы самавара.

тушы́раваць, ‑рум, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго.

Спец.

1. У французскай барацьбе — пакласці (класці) праціўніка на лапаткі.

2. Злёгку ўдарыць (удараць) жывёліну пры дрэсіроўцы, у час цыркавога выступлення і пад.