Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

усма́жвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да усмажыцца.

2. Зал. да усмажваць.

усма́жваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да усмажыць.

усма́жыцца, ‑жыцца; зак.

Смажачыся, згатавацца; добра прасмажыцца. Усмажылася мяса. □ Але яшчэ не паспела ўсмажыцца яечня, як палкоўніку далажылі, што салдат Грачык згубіў вінтоўку. Сабаленка.

усма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што.

Смажачы, згатаваць; добра прасмажыць. На прыпеку старая ўсмажыла яечню, наліла кубачак сырадою, паклала акрайчык хлеба і ўсё ўпрошвала, каб хаця ела [Галя]. Грахоўскі.

усма́к, прысл.

Разм.

1. Са смакам; з апетытам. Снедаюць.. [Ларыса і Даніла] ўсмак, бо ўсё на стале свежае, гарачае. Кулакоўскі.

2. Да поўнага задавальнення, удосталь. Канечне, я мог бы не спяшацца і наогул не ўставаць так рана, паспаць усмак: да пачатку змены было далёка. Вышынскі. Некалі начаваў у.. [Васіля] пасля сходу, пагаварылі тады ўсмак, спадабаўся чалавек: разумны, гаспадарлівы. Быкаў.

усмакава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.

Упадабаць якую‑н. страву. Ён усмакаваў смажаныя грыбы.

усмакта́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад усмактаць.

усмакта́цца, усмокчацца; зак., у каго-што.

1. Моцна, глыбока ўпіцца ў што‑н. П’яўка ўсмакталася ў нагу.

2. Увабрацца ў што‑н. (пра вадкасць). Усмакталася вада ў зямлю. □ Віно ўсмакталася ў белы абрус шырокаю плямаю. Баранавых.

3. Прысмактацца губамі (пра дзіця).

усмакта́ць, усмакчу, усмокчаш, усмокча; зак., што.

Увабраць у сябе, паглынуць. У нізінах на лузе жывым срэбрам паблісквае вада: зямля яшчэ яе ўсю не ўсмактала. Сабаленка. // Засмактаць. Гадзіну таму назад нас хацелі затрымаць у лесе нанач зыбучыя пяскі, якія патрапілі ўсмактаць у сябе колы машыны амаль дарэшты. Пестрак. Мокрая зямля ўсмактала ў сябе скрыню, і тая аніяк не паддавалася з месца. Карпюк.

усма́л, ‑а, м.

Смалісты цурбан.