Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ле́ннік, ‑а, м.

Гіст. Васал, які атрымаў лен.

ле́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да лена, звязаны з ленам, з яго уладаннем. Леннае права. Ленная залежнасць. Леннае ўладанне.

ле́нта, ‑ы, ДМ ‑нце, ж.

Тое, што і стужка.

ле́нтачны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ленты. Лентачная фабрыка. // Зроблены з ленты (лентаў).

ле́нчык, ‑а, м.

Спец. Драўляная аснова кавалерыйскага сядла.

ле́ны, ‑ая, ‑ае.

Абл. Лянівы. Варушацца леныя птахі, чысцяць дзюбы аб цёплыя нахохленыя грудзі. Пташнікаў. Неўзабаве ў завулку пачуўся лены брэх, відаць, старога сабакі. Гурскі.

ле́пей, прысл.

Разм. Тое, што і лепш. — Рашайце, госці, самі, — раптам сказала [Антаніна Міхайлаўна]: — Ці тут мы сядзем за стол, ці можа лепей пойдзем у садок пад грушку? Колас. У гасцях добра, а дома лепей. Прыказка.

ле́пет, ‑у, М ‑пеце, м.

Няскладная, невыразная мова дзіцяці. Лепет дзяцей напоўніў пакой. // Лёгкая, несур’ёзная размова; балбатня. Сваім лепетам Марта ажывіла хату. Гартны. // Невыразная, непераканаўчая гаворка, разважанне, тлумачэнне і пад. — Ты.. наглядай добра за вокнамі і дзвярыма, — загадаў .. [начальнік] чырвонаармейцу і накіраваўся ў хату, не зважаючы на лепет старшыні сельсавета. Крапіва.

•••

Дзіцячы лепет — пра што‑н. вельмі бездапаможнае, па-дзіцячаму наіўнае.

ле́пка, ‑і, ДМ ‑пцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. ляпіць (у 1 знач.). // Пра характар, якасць апрацоўкі, выяўлення аб’ёмнасці (скульптуры, карціны, малюнка). Цудоўная лепка.

2. Тое, што вылеплена. Нарада адкрылася ў прыгожай утульнай зале з двух’яруснымі балконамі, з адмысловай лепкай на сценах. Хадкевіч.

ле́пра, ‑ы, ж.

Тое, што і праказа.

[Грэч. lepra.]