Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ла́йка 1, ‑і, ДМ лайцы; Р мн. лаек; ж.

Парода паўночных сабак, якія выкарыстоўваюцца для палявання, язды, аховы статкаў аленяў. Паляванне з лапкай. Язда на лайках.

ла́йка 2, ‑і, ДМ лайцы, ж.

Від мяккай скуры. Туфлі з лайкі.

ла́йкавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да лайкі ​2. // Зроблены з лайкі ​2. Лайкавыя пальчаткі.

2. Звязаны з вырабам лайкі ​2. Лайкавае дубленне.

ла́йнер, ‑а, м.

1. Вялікі акіянскі пасажырскі параход, які робіць рэйсы па пэўнаму маршруту. Акіянскі лайнер. □ Звычайна мы, дэлегаты Генеральнай Асамблеі, прыязджалі і ад’язджалі на вядомых англійскіх лайнерах або на французскіх ці італьянскіх параходах. Лынькоў.

2. Скарасны мнагамесны самалёт. Самалёт зрабіў тры пасадкі па маршруту і высадзіў Смірына далёка за Уралам. Там ён перасеў на камфартабельны лайнер другой лініі. Алешка.

[Англ. liner ад line — лінія.]

лайно́, ‑а; мн. лойны, лаён; н.

Абл. Адна штука бялізны, вопраткі; адзежына. Бабы лойны мокрыя ўскінулі на плот. Машара.

лак 1, ‑у, м.

Раствор смол або эфіраў цэлюлозы ў спірце, шкіпінары, алеі, якім пакрываюць паверхню прадметаў, каб на да ць ім бляск, засцерагчы ад псавання. Я вырэзваў з дрэва пеналы, скрыначкі, пакрываў іх лакам, пасля чаго наводзіў прыгажосць разьбой. Бядуля. // Бліскучы, высахлы слой гэтага раствору на паверхні якога‑н. прадмета. Пабліскваючы свежым лакам, паважна праходзяць аўтобусы з чырвонымі палосамі на светла-жоўтых кузавах. «Беларусь».

[Ням. Lack ад перс. lāk.]

лак 2,

гл. лакцы.

ла́кавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да лаку ​1. Лакавыя фарбы. Лакавы бляск. // Які ўтрымлівае лак ​1. Лакавы раствор.

2. Пакрыты лакам ​1; накіраваны. Лакавыя туфлі.

лакалізава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад лакалізаваць.

лакалізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.

1. Перастаць (пераставаць) пашырацца, спыніцца (спыняцца) у пэўных межах, на пэўным месцы.

2. толькі незак. Зал. да лакалізаваць.

лакалізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.

Спыніць (спыняць) пашырэнне чаго‑н., абмежаваць (абмяжоўваць) што‑н. пэўным месцам. Лакалізаваць пажар. Лакалізаваць эпідэмію.

[Фр. localiser.]

лакаліза́цыя, ‑і, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. лакалізаваць; абмежаванне дзеяння той ці іншай з’явы пэўнай прасторам. Лакалізацыя ачагоў заражэння. Лакалізацыя ваенных дзеянняў.