Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

зме́нлівасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць зменлівага. Зменлівасць настрою. Зменлівасць тэмпературы.

2. Здольнасць арганізмаў набываць пад уплывам навакольнага асяроддзя прыметы, якіх не было ў продкаў.

зме́нлівы, ‑ая, ‑ае.

Які лёгка і часта мяняецца; няўстойлівы. Я задумаўся тады аб шчасці — якое яно бывае зменлівае і нетрывалае. Хведаровіч. Надвор’е, і тое ніяк не ўсталюецца, нібы зрушылася нешта. Зменлівае было і ўзімку, і ўвесну, не лепшае і цяпер. Карпаў.

зме́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да змены (у 2, 3 знач.); звязаны з работай па зменах. Зменны інжынер. Зменнае заданне. Зменныя брыгады.

2. Які можна змяніць; які перыядычна замяняецца. Зменнае кола. Зменныя лушчыльныя дыскі.

зме́ншаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад зменшыць.

зме́ншаць, ‑ае; зак.

Зменшыцца, убавіцца (у колькасці, аб’ёме). Па рэчцы ўгадвалі і надвор’е: зменшала вада пад вечар — заўтра з раніцы будзе дождж. Адамчык.

зме́ншвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да зменшыцца.

2. Зал. да зменшваць.

зме́ншваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да зменшыць.

зме́ншчык, ‑а, м.

Той, хто зменьвае каго‑н. на якой‑н. рабоце. Здаўшы плавільную печ зменшчыку, Міхал выйшаў за заводскую браму. Карпаў.

зме́ншчыца, ‑ы, ж.

Жан. да зменшчык.

зме́ншыцца, ‑шыцца; зак.

1. Стаць меншым па аб’ёму, колькасці, велічыні. Сям’я зменшылася на аднаго чалавека. □ Завалочаныя туманам берагі як бы аддаліліся і зменшыліся. Савіцкі.

2. Стаць меншым па ступені, сіле, інтэнсіўнасці праяўлення. Боль зменшыўся. □ Дождж зменшыўся і роўна шумеў на саламянай страсе. Чорны.