Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

туды, прысл.

У той бок, у тое месца; проціл. сюды.

  • Калі ты паедзеш т. ?

  • Ні туды ні сюды (разм.) — ні ў той ні ў другі бок; ні з месца.

  • Туды і назад — у абодва канцы.

тужлівы, .

  1. Прасякнуты тугой.

    • Т. настрой.
  2. Які наганяе, выклікае тугу.

    • Тужлівая цішыня.

|| наз. тужлівасць, .

тужурка, , ж.

Форменная або дамашняя куртка, звычайна двухбортная.

|| прым. тужурачны, .

тужыцца, ; незак. (разм.).

Напружвацца, рабіць фізічныя намаганні; старацца.

  • Тужыўся падняць мех.

тужыць, ; незак.

  1. Сумаваць, маркоціцца.

    • Жывуць багата і не тужаць.
  2. Гараваць, перажываць якое-н. няшчасце.

    • Т. па сыне.

|| незак. патужыць, .

тужэць, ; незак.

Станавіцца тугім, больш тугім.

  • Струна тужэе.
  • Цеста тужэе.

|| зак. патужэць, .

туз, , м.

  1. Старшая ў кожнай масці ігральная карта з адным ачком.

    • Хадзіць з туза.
    • Бубновы т.
  2. перан., чаго або які. Багаты чалавек, высокапастаўленая, уплывовая асоба (разм.).

    • Фінансавыя тузы.

тузаніна, , ж. (разм.).

Валтузня, штурханне; бойка.

  • Пачаліся крыкі і т.

тузацца, ; незак.

  1. Рабіць хуткія, рэзкія рухі, рыўкі.

    • Бездапаможна т. ў вадзе.
  2. Мучыцца, робячы што-н. (разм.).

    • Т. на сваім палетку.
  3. Штурхаць адзін аднаго, біцца, змагацца (разм.).

    • Хлопчыкі штурхалі адзін аднаго, тузаліся.

|| аднакр. тузануцца, .

тузаць, ; незак.

  1. каго-што, за што. Торгаць, цягаць рыўкамі, рэзкімі рухамі.

    • Т. за вяроўку.
    • Т. за валасы.
  2. Рытмічна торгаць, пранізваць (пра боль).

    • Палец нарываў і моцна тузаў.
  3. перан., каго. Непакоіць, дакучаць якімі-н. патрабаваннямі, прыдзіркамі і пад. (разм.).

    • Яму немагчыма было працаваць, бо ўвесь дзень тузалі.

|| аднакр. тузануць, .

|| наз. тузанне, .