Verbum

дзед​¹, ✂, м.

1. Бацька бацькі або маці.

2. Наогул стары чалавек.

   • Сюды прыходзіў мудры дзед.

3. Муж (разм.).

   • Добра каша пры хлебе, добра баба пры дзедзе (з нар.).

◊

• Дзед Мароз — казачны стары з сівой барадой, які ўвасабляе мароз і навагодняе свята.

• Следам за дзедам — па прыкладу старэйшых.

|| памянш. дзядок, дзядуля, дзядуня і дзядуся.

|| прым. дзедаўскі, ✂ і дзядоўскі, ✂.

• Дзедаўская спадчына.
• Дзядоўская паходка.

дзед​², ✂, м. (уст.).

Прыстасаванне для асвятлення хаты з дапамогай лучыны ці смалістых корчыкаў.

дзедаўскі, ✂.

1. гл. дзед .

2. перан. Вельмі стары або ўстарэлы.

   • Дзедаўская тэхніка.
   • Д. спосаб апрацоўкі зямлі.

дзедаўшчына, ✂, ж., зб. (разм.).

1. Спадчына пасля дзеда.

2. У арміі: нераўнапраўныя і зневажальныя адносіны стараслужачых у адносінах да маладых салдатаў, навабранцаў (неадабр.).

дзедзіч, ✂, м. (гіст.).

1. Наследнік дзедаўскага двара, маёнтка.

2. Уладар маёнтка, атрыманага ў спадчыну ад продкаў.

дзеепрыметнік, ✂, м.

У граматыцы: форма дзеяслова, якая валодае побач з катэгорыямі дзеяслова (час, стан і трыванне) і катэгорыямі прыметніка (род, склон).

• Д. цяперашняга часу.
• Д. прошлага часу.

|| прым. дзеепрыметнікавы, ✂.

дзеепрыслоўе, ✂, н.

У граматыцы: нязменная форма дзеяслова, якая спалучае ў сабе адзнакі дзеяслова і прыслоўя.

|| прым. дзеепрыслоўны, ✂.

дзежка, ✂, ж.

Драўляная, крыху звужаная к верху пасудзіна з прамых клёпак для заквашвання цеста і інш.

• Хапіў з дзежкі, аж не бачыць сцежкі (з нар.).

|| памянш. дзежачка, ✂.

|| прым. дзежачны, ✂ і дзежкавы, ✂.

дзейнасць, ✂, ж.

1. Заняткі, праца ў якой-н. галіне.

   • Гаспадарчая д.
   • Педагагічная д.
   • Навукова-даследчая д.

2. Работа, функцыяніраванне якіх-н. органаў арганізма, а таксама сіл прыроды.

   • Д. сэрца.
   • Д. вулкана.

дзейнік, ✂, м.

У граматыцы: галоўны член двухсастаўнага сказа, які не залежыць ад іншых членаў сказа, адказвае на пытанні назоўнага склону (хто? што?) і служыць для абазначэння прадмета, які характарызуецца выказнікам.

|| прым. дзейнікавы, ✂.