Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дваровы, .

  1. гл. двор.

  2. Які адносіцца да сядзібы і знаходзіцца на двары.

    • Дваровыя пабудовы.
  3. Які належыць да дворні (гіст.).

    • Дваровыя людзі.
  4. наз. Прыгонны селянін, узяты ў панскі двор для абслугоўвання памешчыка.

    • Флігель для дваровых.

дварцовы, .

  1. гл. дварэц.

  2. Які адносіцца да двара.

    • Д. парк.

  • Дварцовы пераварот — насільная змена манарха прыдворнай знаццю без удзелу шырокіх грамадскіх мае.

дварышча, , н.

  1. Участак з хатай і іншымі гаспадарчымі будынкамі; месца, дзе раней была сядзіба.

    • Д. зарасло травой.
  2. Месца, дзе быў раней двор, жыллё радавітай асобы (гіст.).

    • Радзівілава д.

дварэц, , м.

  1. Вялікі і прыгожы па архітэктуры будынак.

    • Мармуровыя дварцы Венецыі.
  2. Такі будынак, у якім пражывае манарх са сваёй сям’ёй.

    • Летні д. Пятра Першага.

|| прым. дварцовы, .

дварэцкі, , м.

У памешчыцкім і буржуазным грамадстве: старшы лакей у панскім доме, які кіраваў хатняй гаспадаркай і абслуговым персаналам.

дваццацігадовы, .

  1. гл. дваццацігоддзе.

  2. Які праіснаваў 20 год.

    • Дваццацігадовая служба.

дваццацігоддзе, , н.

  1. Тэрмін у дваццаць год.

    • З той пары мінула цэлае д.
  2. чаго. Гадавіна падзеі, што адбылася дваццаць год назад.

    • Адзначыць д. працоўнай дзейнасці.
  3. каго. Чыя-н. дваццатая гадавіна.

    • Адзначыць сваё д. (дваццаты дзень нараджэння).

|| прым. дваццацігадовы, .

дваццаць, ліч.

Лічба і колькасць 20.

  • Д. дзеліцца на пяць.
  • Д. рублёў.

  • Дваццаць разоў (разм.) — многа разоў гаварыць, паўтараць.

|| парадкавы ліч. дваццаты, .

дваюрадны, .

Тое, што і стрыечны.

двая...

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «двое...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр. дваяборац, дваяверац, дваяжэнец, дваяжонства, дваяшлюбнасць.