Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

чыніць, ; незак.

  1. Рабіць, учыняць, тварыць.

    • Запас бяды не чыніць.
  2. Рабіць (пра кудзелю).

    • Жанчыны чынілі кудзелю.

|| зак. учыніць, .

чынны, , ж. (кніжн.).

  1. Дзейсны, актыўны.

    • Браць ч. ўдзел у чым-н.
  2. Важны, салідны.

    • Ч. выгляд.

|| наз. чыннасць, .

чыноўнік, , м.

  1. У дарэвалюцыйнай Расіі і ў некаторых краінах: дзяржаўны служачы, які мае чын, службовае званне.

  2. перан. Той, хто выконвае сваю работу фармальна, без жывога інтарэсу, строга па інструкцыі.

|| прым. чыноўніцкі, і чыноўны, .

чыноўніцтва, , н.

  1. зб. Чыноўнікі (гл. чыноўнік у 1 знач.).

    • Дробнае ч.
  2. перан. Паводзіны, псіхалогія, уласцівыя чыноўніку (у 2 знач.).

    • Яму не ўласціва ч.

чыноўны, (уст.).

  1. гл. чыноўнік.

  2. Які мае чын або займае дзяржаўную пасаду.

чынуша, , м. (разм. пагард.).

Чыноўнік, бюракрат.

чынш, , м. (гіст.).

  1. У феадальнай Еўропе: рэгулярныя натуральныя і грашовыя плацяжы зямельнаму ўласніку за карыстанне зямлёй.

  2. На Беларусі і ў Літве ў 15—19 стагоддзі: грашовы аброк.

|| прым. чыншавы, .

чыншавік, , м. (гіст.).

  1. У феадальнай Еўропе: селянін, які карыстаўся зямлёй часова або бестэрмінова, за што плаціў чынш.

  2. На Беларусі і ў Літве ў 15—19 стагоддзі: селянін, асноўнай формай павіннасці якога быў грашовы аброк, чынш.

|| прым. чыншавіцкі, .

чыранка, , ж.

Тое, што і чырок.

чыраня, і чыранё, , н.

Птушаня чырка.