Verbum

край​¹, ✂, м.

1. Гранічная лінія, канечная частка чаго-н.

   • К. услона.
   • Наліць вядро да краёў.
   • Пярэдні край (перадавыя пазіцыі; таксама перан.).
   • Біць (ліцца) цераз край (праяўляцца з вялікай сілай).
   • З краю ў край, ад краю да краю; з краю да краю (па ўсіх напрамках).
   • Канца-краю не відаць (пра тое, чаго вельмі многа).
   • Краем вока (мімаходам, вельмі кароткі час бачыць каго-, што-н.).
   • Краем вуха слухаць што-н. (няўважліва).
   • К. свету (вельмі далёка).
   • На краі магілы (гібелі) (у непасрэднай блізкасці са смяртэльнай небяспекай быць, знаходзіцца).
   • Хапіць цераз к. (зрабіць або сказаць што-н. недарэчнае, лішняе).

2. Вобласць, мясцовасць, што вылучаюцца па якой-н. прымеце.

   • Родны к.
   • Партызанскі к.
   • К. блакітных азёр.
   • Яго бачылі ў нашых краях.

3. Буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка.

   • Прыморскі к.

|| памянш. краёк, ✂.

|| прым. краявы, ✂ і краёвы, ✂.

• К. з’езд Саветаў.

край​², прыназ. ✂ (разм.).

Каля, побач (чаго-н.).

• К. гасцінца старога.

край...

Першая частка складанаскарочаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову краявы, напр. крайвыканком, крайцэнтр.

крайнасць, ✂, ж.

1. Крайняя ступень чаго-н., празмернае праяўленне чаго-н.

   • З адной крайнасці ў другую.
   • Розныя крайнасці ў думках.
   • Крайнасці сыходзяцца (пра людзей з рознымі характарамі).

2. Цяжкае і небяспечнае становішча.

   • Давесці чалавека да крайнасці.

крайне, прысл.

Вельмі, надзвычайна.

• К. неабходна ехаць.

крайні, ✂.

1. Які знаходзіцца на краі чаго-н., найбольш аддалены.

   • Крайняя хата ў вёсцы.
   • Крайняя Поўнач.

2. Вельмі моцны, надзвычайны, выключны.

   • Крайняя патрэба.
   • Крайнія меры.

3. Найбольш непрымірымы, радыкальны (пра погляды, напрамкі, палітычныя групоўкі і пад.).

   • К. лібералізм.
   • Крайнія погляды.

4. Які нельга адкладваць на потым, апошні (пераважна пра час).

   • К. тэрмін.

◊

• У крайнім выпадку — калі не будзе іншага выйсця.

• Па крайняй меры — ва ўсякім выпадку, не менш чым.

кракавяк, ✂, м.

Польскі нацыянальны танец, а таксама музыка ў рытме гэтага танца.

кракадзіл, ✂, м.

Буйны паўзун з тоўстай панцырнай скурай, які водзіцца ў цёплых краінах.

|| прым. кракадзілавы, ✂.

• Кракадзілавая сумка.

кракадзілаў:

• кракадзілавы слёзы — няшчырыя, прытворныя слёзы.

кракаць, ✂; незак.

Крычаць «кра-кра» (звычайна пра качак і некаторых іншых птушак).

|| аднакр. кракнуць, ✂.

|| наз. краканне, ✂.