Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
авклнопрухыэ

тыкацца​2, ✂; незак. (разм.).

Звяртацца да каго-н. на «ты».

|| наз. тыканне, ✂.

тыкаць​1, ✂; незак.

  1. Поркаць чым-н. у што-н.

    • Т. кіем у зямлю.

  2. Утыкаць, усоўваць у што-н.

    • Т. кнопкі ў сцяну.

  3. Падносіць блізка, паказваць на каго-, што-н.

    • Т. пальцам у кожную літару.

  4. перан. Уключаць, накіроўваць (разм. неадабр.).

    • Т. ва ўсе камісіі.

  5. перан. Пастаянна напамінаць, гаварыць аб кім-, чым-н., упікаць чым-н., папракаць (разм. неадабр.).

◊

  • Тыкаць носам (разм. неадабр.) — звяртаць чыю-н. увагу на што-н. (віну, учынак і пад.; звычайна ў грубай форме).

  • Тыкаць у нос каму (каго-што) або кім-чым (разм. неадабр.) — тое, што і тыкаць 1 (у 5 знач.).

|| зак. ткнуць, ✂ і тыкнуць, ✂.

|| незак. патыкаць, ✂.

|| наз. тыканне, ✂.

тыкаць​2, ✂; незак. (разм. неадабр.).

Звяртацца да каго-н. на «ты».

|| наз. тыканне, ✂.

тыл, ✂, м.

  1. Задняя частка, старана чаго-н.; частка, старана, процілеглая пярэдняй.

    • Зайсці з тылу.

  2. Тэрыторыя, размешчаная ззаду лініі фронту.

    • Ударыць у т. праціўніку.

  3. звычайна мн. Сукупнасць часцей, падраздзяленняў і ўстаноў, якія ствараюцца для матэрыяльнага, тэхнічнага і медыцынскага забеспячэння войск.

  4. перан. У час вайны: уся краіна ў процілегласць фронту.

    • Працаўнікі тылу.

|| прым. тылавы, ✂.

тылавік, ✂, м. (разм.).

Той, хто служыць у тыле (у 3 знач.).

тыльны, ✂.

Які знаходзіцца ззаду каго-, чаго-н., з’яўляецца задняй стараной чаго-н.

  • Т. бок далоні.

тым, часц.

  1. суадноснае слова.

    • 1) Ужыв. ў складаных сказах з даданымі дапаўняльнымі, калі апорнае слова галоўнага сказа кіруе як даданым сказам, так і займеннікам.

    • 2) Ужыв. ў складаных сказах з даданымі супастаўляльнымі, якія падпарадкоўваюцца пры дапамозе злучніка «чым».

      • Чым бліжэй восень, тым карацейшыя дні.

    • 3) Ужыв. перад членамі простага сказа, якія супастаўляюцца пры дапамозе злучніка «чым», каб падкрэсліць большую ступень праяўлення прыметы (звычайна перад вышэйшай ступенню прыслоўя або прыметніка).

      • Чым госць радзейшы, тым мілейшы (прыказка).

  2. З’яўляецца састаўной часткай складаных падзельных злучнікаў «між тым, як», «перад тым як», «тым больш што».

  3. часц. ўзмацняльная. Ужыв. з прыметнікамі і прыслоўямі вышэйшай ступені, каб падкрэсліць большую ступень праяўлення прыметы.

тымпан​1, ✂, м.

Старадаўні ўдарны музычны інструмент, род медных талерак або невялікай літаўры.

тымпан​2, ✂, м. (спец.).

Трохвугольнае поле франтона з жывапіснымі ці скульптурнымі ўпрыгожаннямі.

тын, ✂, м.

Агароджа з вертыкальных або папярочных жэрдак, пераплеценых прутамі лазы.

|| памянш. тынок, ✂.

|| прым. тынавы, ✂.