Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Кіла́1 ’грыжа’ (ТСБМ, Шат., Нас., Касп., Мядзв., Яруш., Бяльк., Сержп. Грам., Нік., Няч.). Укр. кила, рус. кила ’тс’, балг. кила ’пухліна’, серб.-харв. ки̏ла, славен. kíla ’тс’, польск. kiła, чэш. kyla, славац. kyla ’тс’. Прасл. kyla ’пухліна, нараст’ адпавядае літ. kū́la ’тс’. Балта-славянская інавацыя. Іншыя і.-е. паралелі ненадзейныя (Фасмер, 2, 232; ЕСУМ, 2, 432).

Кіла́2 ’хвароба крыжакветных раслін, пры якой на карэнні ўтвараюцца нарасці’ (ТС). Гл. кіла1.

Кіла́3 ’проігрыш у картачнай або шахматнай гульні’ (Нас.). Да кіла1. Параўн. надарвацца ва ўскосным значэнні.

Кілава́тка ’бручка, Brassica hapus L.’ (Кіс.). Да кіла2 (гл.).

Кілава́ты ’з грыжай’ (Касп., Некр., Мат. Гом., Мат. АС), ’з нарастамі на карэнні (пра капусту)’ (Шатал., Сл. паўн.-зах.). Гл. кіла1 і кілавы.

Кіла́вы ’хворы на грыжу’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк., Сцяц., Мал.). Гл. кіла1.

Кілагра́м ’адзінка вагі, роўная 1000 грамаў’ (ТСБМ). Запазычанне з франц. kilogramme праз рус. килограмм (ЕСУМ, 2, 444).

Кіламе́тр ’адзінка даўжыні, роўная 1000 метраў’ (ТСБМ). З франц. kilomètre праз рус. километр. Параўн. кілаграм (гл.).

Кіла́ты ’кілаваты’ (Шатал.). Гл. кілаваты.

Кіла́ш ’непакладаны кабан’ (ДАБМ, Касп., Нік. Заг., Нік. Очерки, Мат. СОС). Да кілах. Суфіксацыя на -аш (Сцяцко, Афікс. наз., 150).

Кі́лба ’пячкур’ (Жд. 3). Гл. келб.

Кілбаса́ ’каўбаса’ (Сл. паўн.-зах., Шат., Мал., Яруш., Нар. сл., Бяльк.), ’рубцы’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. каўбаса.