Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Ко́йрачка ’ляўша’ (Сл. паўн.-зах.). Балтызм. Параўн. літ. kairys ’тс’ (там жа, 2, 494).

Кок ’падзыўны або трывожны кліч пеўня’ (Нар. лекс.). Гукапераймальнае.

Ко́ка ’яйцо’ (ТСБМ, Нар. лекс., Бяльк., Шат., Сцяшк., Мат. Гом.). Укр. коко, рус. коко ’тс’, балг. коко ’тс’, польск. koko, чэш. koko, н.-луж. koko ’тс’. Гукапераймальнае. Няма падстаў для праславянскай рэканструкцыі. Параўн. какатаць (гл.).

Ко́кань ’ногаць’ (Мат. Гом.). Гл. кокаць.

Ко́кат ’тоўсты сук у вілаватым дрэве’ (Сл. паўн.-зах., Мат. Гом.), ’грэбень у пеўня’ (Мат. Гом.). Гл. кокаць. Відавочна, тут аб’ядналіся формы рознага паходжання. Кокат ’грэбень у пеўня’ да прасл. kokotъ ’певень’ (параўн. рус. кокот ’певень’ і серб.-харв. ко̏кот ’тс’). Кокат ’тоўсты сук у вілаватым дрэве’ да прасл. kogъtь (рус. кокот ’кіпцюр’, ’вілы’, ’разгалінаваны сук’) (параўн. Трубачоў, Эт. сл., 10, 117–118). Беларускі матэрыял прадстаўлены ў Парукаў, Бел. М, 6, 26.

Ко́каць ’кіпцюр, ногаць’ (Мат. Гом., Яруш.) «Сам з кокаць, а барада з локаць» (Нас., Мат. Маг.), ’сустаў пальца’ (Федар. рук.). Гл. кокат.

Ко́кашкі: на кокашках ’на кукішках’ (Федар. рук.). Гл. кукішкі.

Ко́кашы ’ногі’ (Жыв. сл.). Гл. кокашкі.

Ко́кідам ’подкідам’ (З нар. сл.). Да кідаць (гл.).

Ко́кнуць ’памерці, забіцца’ (Сл. паўн.-зах.), ’ударыць, стукнуць’ (ТСБМ, Нар. сл.). Гл. койкнуць. Укр. кокнути, рус. кокнуть ’тс’. Да кока (гл.).