Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Папі́хіч ’чалавек, якім панукаюць, зняважліва распараджаюцца, камандуюць’ (ТСБМ), попі́хіч ’тс’ (ТС). Ад папіха́ць < піха́ць з агентыўным суф. ‑іч (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 45).

Па́пка ’вокладка з картону, скуры і пад. для захоўвання папер, малюнкаў і пад.’ (ТСБМ). Праз рус. па́пка з ням. Pappe ’картон’, якое ад Pappe ’каша’, таму што раней слаі паперы звязваліся тоўстай праслойкай клейстара’ (Клюге-Гётце, 431; Фасмер, 3, 201).

Папкі́, попікі ’расліна паўночнік палявы, Knautia arvensis (L) Coult’ (Кіс.). Да поп (гл.). Матывацыю гл. папаўка.

Паплаве́ц1, паплавок ’невялікі поплаў’ (ТСБМ). Памяншальнае да по́плаў (гл.).

Паплаве́ц2 ’палачка з завостраным канцом для пячэння сала на агні’ (Шат.). Няясна. Этымалагічна, мабыць, тое ж, што і паплаво́к, але з іншай суфіксацыяй.

Паплавок ’частка вуды, якая ўтрымлівае лёску з кручком у час лову на патрэбнай глыбіні’ (ТСБМ, Касп.). Рус. поплаво́к, укр. поплаве́ць, польск. poplawek ’тс’. Дэрыват з суф. ‑ок ад паплаваць < плаваць.

*Паплаву́ха, паплэву́ха ’асака, якая расце вясной на лугах і балотах у вадзе’ (Шат.). Дэрыват ад поплаў з суф. ‑уха.

Паплаўкі́ ’назва плоскуняў’ (ДАБМ, 870). Этымалагічна тое ж, што і паплавок (гл.), відаць, таму што мужчынскія сцяблы каноплі не маюць сямян і плаваюць пры мочцы.

Паплашы́ць ’пагоршыць’ (Мат. Гом.). Дэрыват ад асновы вышэйшай ст. дыял. прысл. плохаплатай (Мат. Гом.).

Папле́ціна ’прут, якім прымацоўваецца салома да лат пры крыцці страхі’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Бяльк., Бір. Дзярж., Шн. 2, Янк. 3.), попле́ціна ’тс’ (Шушк.), ’кусок палкі’ (Бір. Дзярж.), ’доўгая палка’ (Сл. ПЗБ), ’жэрдка, якая кладзецца на кроквы’ (ТСБМ). Дэрыват з суф. ‑іна ад паплесці, папляту (гл. плесці).

Папле́чнік ’таварыш па справе, саўдзельнік, саратнік’ (ТСБМ, Нас.). З польск. poplecznik ’тс’.