Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Падлётак1 ’птушаня, якое крыху лятае’ (Янк.), подле́ток (ТС), падлётыш (Мат. Гом.) ’тс’. Рус. подлёток ’тс’. Суфіксальны дэрыват ад падлятаць < лятаць (гл.).

Падлётак2 ’падлетак’ (Гарэц., Др.-Падб., Янк., КЭС, ушац., КЭС лаг.). З польск. podlotek ’тс’, якое да latać, lieceć ’ляцець’. Падлётух ’тс’ (Мат. Гом.) на аснове падлётак з іншай суфіксацыяй.

Падлі́ца ’пляма карычневага колеру на скуры’ (Сл. ПЗБ), падлічча ’радзімы знак на твары’ (Шатал.). Да ліцб (гл.).

Падліца́ць ’абяцаць’ (Касп.), падлёціцца ’прыкінуцца’ (?) (ТС). Гл. залягаць(ца), лець.

Падло́бісты ’пануры’ (Мат. Гом.), ’упарты, настойлівы’ (Сцяшк. Сл.). Да лоб (гл.), першапачаткова ’той, хто глядзіць спадылба’.

Падло́г ’падробка з мэтай ашукаць каго-н.; падман, ашуканства’ (ТСБМ). Новае запазычанне з рус. подло́г ’тс’.

Падло́га1 ’насціл у памяшканні, па якім ходзяць; пол (пераважна ў жыллёвым памяшканні)’. З польск. podłoga ’тс’ (Махэк, 120), якое ад dłażyć ’рабіць насціл’ (Брукнер, 425).

Падло́га2 ’падвалкі’ (Мат. Гом.), ’падаконнік; падсцілка’ (Бяльк.). Рус. подло́га ’падкладка, падвалю’, укр. підлі́жкі ’вялікія камні, якія падкладваюцца пад асноўныя бярвёны хаты, калі месца няроўнае’, підло́га ’два пярэднія і два заднія слупы ў кроснах’, чэш. podloha, podložka ’падстаўка; падкладка’, серб.-харв. по̏длог, по̏длога ’падсцілка, падкладка, падстаўка, фундамент’, славен. podlóga ’парог; ніжняе бервяно’, балг. подлога ’падкладка, падножка, падстаўка’. Аддзеяслоўнае вытворнае ад podložiti < ložiti (гл. лажы́ць).

Падлу́бак, падлубка ’драўляная шына на санях’ (Касп.). Да лубянка (гл.).

Падлу́бнік ’прыстасаванне у ткацкім станку’ (Мат. Гом.). Да лубка (гл.).

Падлыга́ла ’які дапамагае ілгаць’ (Нас.), падлыжнікпадлізлівы, угодлівы чалавек’ (Чачот). Рус. падлыгала ’ілгун’. Да *падлыгаць < лыгаць. Гл. лыга©.

Падлы́жны ’памылковы, падманны, няправільны’ (Нас.). Рус. подлы́жный ’тс’. Ад *падлыгаць < лыгаць (гл. лыга1).